واکسیناسیون سگ‌ها یکی از مهم‌ترین اقداماتی‌ست که هر سرپرست حیوان خانگی باید برای دوست پشمالوی خود انجام دهد. سگ‌ها در معرض بیماریهای جدی و کشنده‌ای قرار دارند که تنها راه مقابله با آنها، تزریق به‌موقع واکسن‌های ضروری است. دریافت واکسن سگ به سیستم ایمنی بدن این موجودات دوست‌داشتنی کمک می‌کند تا در برابر عوامل بیماری‌زا مقاوم شده و خطر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر هاری، دیستمپر و پاروویروس کاهش یابد. در این مطلب، به بررسی اهمیت واکسن‌ها، انواع واکسن‌های ضروری و اختیاری و برنامه‌ریزی برای انواع واکسن سگ خواهیم پرداخت. توجه به این نکات، زندگی طولانی و شادتری برای سگ شما به همراه خواهد داشت.
آنچه در ادامه می‌خوانیم:
اهمیت واکسن زدن به سگ‌ها
واکسیناسیون سگ‌ها نقش حیاتی در پیشگیری از بیماریهای جدی و گاه کشنده دارد. تزریق واکسن سگ با تقویت سیستم ایمنی، آن را در برابر عوامل بیماری‌زا مقاوم می‌کند. علاوه‌بر محافظت از سگ، واکسیناسیون منظم از انتشار بیماری‌ها بین حیوانات و حتی انسان‌ها جلوگیری خواهد کرد. تزریق واکسن‌ها به‌ویژه به توله‌سگ‌ها برای افزایش مقاومت بدن در دوران حساس رشد بسیار ضروری هستند. در ادامه، به مهم‌ترین علل انجام واکسیناسیون سگ‌ها پرداخته‌ایم.
نقش واکسن‌ها در پیشگیری از بیماریهای شایع؛ تزریق واکسن سگ با تحریک سیستم ایمنی بدن سگ، آن را قادر می‌سازد تا به‌طور موثرتری در برابر عفونت‌ها و ویروس‌های مختلف مبارزه کند. بدون واکسن سگ، این موجودات دوست‌داشتنی در معرض خطر جدی بیماری‌هایی مانند هاری، دیستمپر و پاروویروس قرار می‌گیرند که به‌سادگی از طریق تماس با دیگر حیوانات یا محیط‌های آلوده منتقل می‌شوند.
تاثیر واکسن سگ بر افزایش طول عمر و کیفیت زندگی؛ سگ‌هایی که واکسن‌های لازم را به‌موقع دریافت می‌کنند، به‌طور قابل‌توجهی سالم‌تر بوده و احتمال بروز مشکلات پزشکی در طول زندگی آنها کاهش می‌یابد. این اقدام ساده باعث می‌شود تا سال‌های بیشتری از همراهی سالم و پرانرژی حیوان خانگی خود لذت ببرید.
اهمیت واکسیناسیون سگ‌ها در مقابل بیماریهای مناطق خاص؛ برخی از بیماری‌ها در نواحی جغرافیایی خاص شایع‌تر هستند. به‌عنوان مثال، لپتوسپیروز در مناطقی با رطوبت بالا یا وجود آب‌های آلوده بیشتر مشاهده می‌شود. همچنین، دریافت انواع واکسن سگ مانند واکسن آنفلوانزا یا بیماریهای ناشی از کنه برای سگ‌های مناطق پرخطر ضروری است. برنامه واکسیناسیون منطقه‌ای نه‌تنها به محافظت از سلامت سگ‌ها می‌پردازد؛ بلکه از شیوع این بیماری‌ها به انسان‌ها و دیگر حیوانات هم جلوگیری می‌کند.
انواع واکسن‌های مهم برای سگ‌ها
واکسن‌های مهم برای سگ‌ها به دو دسته اصلی واکسن‌های اولیه (Core Vaccines) و واکسن‌های اختیاری (Non-Core Vaccines) تقسیم می‌شوند. واکسن‌های اولیه شامل هاری، دیستمپر، پاروویروس و آدنوویروس هستند که برای تمامی سگ‌ها ضروری‌اند. واکسن‌های اختیاری شامل واکسن لپتوسپیروز، بوردتلا (کنل کاف) و آنفلوآنزای سگ بوده که بسته به شرایط زندگی و محیط سگ‌ها تزریق می‌شوند. در ادامه، به معرفی انواع ضروری و اختیاری واکسن سگ پرداخته‌ایم:
واکسن هاری
واکسن هاری به‌عنوان یکی از انواع ضروری واکسن سگ، نقش حیاتی در پیشگیری از ابتلا به ویروس بسیار کشنده هاری ایفا می‌کند. ویروس هاری، سیستم عصبی مرکزی را هدف قرار داده و در نهایت منجر به مرگ می‌شود. این بیماری نه‌تنها برای سگ‌ها خطرناک است؛ بلکه قابلیت انتقال به انسان‌ها را هم دارد. هاری از طریق گاز گرفتن حیوانات آلوده منتقل می‌شود و چون درمان موثری برای این بیماری وجود ندارد، واکسیناسیون تنها راه جلوگیری از آن است.
واکسن هاری برای تمامی سگ‌ها ضروری بوده و در بیشتر کشورها، قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای واکسیناسیون هاری وجود دارد. معمولا این واکسن سگ ابتدا در سنین جوانی (حدود 12 تا 16 هفتگی) تزریق شده و سپس با توجه به قوانین محلی، تزریق‌های تقویتی سالیانه یا هر 3 سال 1 بار انجام می‌گیرد.
واکسن دیستمپر
واکسن دیستمپر یکی از واکسن‌های ضروری برای سگ‌هاست که آنها را در برابر ویروس دیستمپر سگ محافظت می‌کند. دیستمپر یک بیماری ویروسی بسیار مسری و اغلب کشنده بوده که سیستم تنفسی، گوارشی و عصبی سگ‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این ویروس از طریق تماس مستقیم با حیوانات آلوده یا از طریق هوا و محیط‌های آلوده منتقل می‌شود. علائم دیستمپر شامل تب، ترشحات از چشم و بینی، سرفه، استفراغ، اسهال و در موارد پیشرفته، علائم عصبی مانند تشنج است.
واکسن دیستمپر معمولا در سنین 6 تا 8 هفتگی به توله‌ها تزریق شده و سپس تا بلوغ کامل سگ‌ها، چندین دوز تقویتی دریافت می‌کنند. پس از آن، تزریق‌های تقویتی منظم هر 1 تا 3 سال برای حفظ ایمنی توصیه می‌شود.
واکسن پاروویروس
پاروویروس یک بیماری بسیار مسری و خطرناک بوده که به سیستم گوارشی سگ‌ها حمله کرده و به‌سرعت منجر به کم‌آبی شدید بدن، التهاب روده و در موارد شدید، مرگ می‌شود. این ویروس به‌ویژه برای توله‌سگ‌ها کشنده است و از طریق مدفوع سگ‌های آلوده به سرعت در محیط پخش خواهد شد.
علائم پاروویروس شامل اسهال خونی، استفراغ، بی‌حالی و کاهش اشتها است. واکسن پاروویروس در سنین 6 تا 8 هفتگی به توله‌ها تزریق شده و تا سنین بالاتر، چندین دوز تقویتی برای حفظ ایمنی دریافت می‌کنند. پس از آن، واکسیناسیون منظم سالانه یا هر 3 سال 1 بار بسته به توصیه دامپزشک انجام می‌شود.
واکسن لپتوسپیروز
واکسن لپتوسپیروز یک واکسن اختیاری ولی مهم برای سگ‌ها بوده که آنها را در برابر باکتری Leptospira محافظت می‌کند. لیپتوسپیروز به‌عنوان یک بیماری باکتریایی، هم حیوانات و هم انسان‌ها را مبتلا کرده و معمولا از طریق تماس با آب، خاک یا غذای آلوده به ادرار حیوانات مبتلا، منتقل می‌شود. این بیماری با علائمی مانند تب، لرزش عضلات، استفراغ، زردی، نارسایی کلیه و در موارد شدید، مرگ همراه خواهد بود.
واکسن لپتوسپیروز برای سگ‌هایی که در مناطقی با ریسک بالا زندگی می‌کنند یا به فعالیت‌هایی مانند شنا یا پیاده‌روی در مناطق جنگلی می‌پردازند، توصیه می‌شود. این واکسن سگ در 2 دوز اولیه به فاصله 2 تا 4 هفته تزریق شده و سپس باید سالانه تجدید شود.
واکسن بوردتلا
واکسن سگ بوردتلا یا واکسن کنل کاف، از سگ‌ها در برابر باکتری Bordetella bronchiseptica محافظت می‌کند. باکتری ایجادکننده کنل کاف باعث التهاب نای و دستگاه تنفسی فوقانی می‌شود. کنل کاف به‌ویژه در محیط‌هایی که سگ‌ها با هم تعامل دارند، مانند پناهگاه‌ها، پانسیون‌ها یا کلاس‌های آموزش سگ‌ها، بسیار شایع است. علائم کنل کاف شامل سرفه خشک و مداوم، عطسه و در برخی موارد تب و کاهش اشتها خواهد بود.
واکسن بوردتلا به دو شکل تزریقی و قطره‌ای (اسپری بینی) در دسترس است و معمولا برای سگ‌هایی که در معرض خطر بالاتری از تماس با سایر سگ‌ها هستند، توصیه می‌شود. این واکسن معمولا یک دوز سالانه دارد، اما در محیط‌های با ریسک بالا نیاز به تکرار زودتر هم خواهد داشت.
واکسن آنفلوآنزای سگ
ویروس آنفلوانزای سگ به دو نوع اصلی H3N8 و H3N2 تقسیم شده و باعث بروز علائمی مشابه آنفلوانزای انسانی از جمله سرفه، تب، آبریزش بینی، بی‌حالی و کاهش اشتها می‌شود. اگرچه آنفلوانزای سگ معمولا کشنده نیست؛ اما در محیط‌هایی مانند پانسیون‌ها، پناهگاه‌ها و محل‌های تجمع سگ‌ها به‌سرعت گسترش یافته و باعث بیماریهای جدی‌تر مانند پنومونی می‌شود.
این واکسن سگ در 2 دوز اولیه تزریق شده و پس از آن به واکسن سالانه برای حفظ ایمنی نیاز دارد. مشاوره با دامپزشک برای تعیین نیاز سگ به این واکسن بر اساس سبک زندگی او ضروری است.
اهمیت برنامه‌ریزی دقیق برای واکسیناسیون
برنامه‌ریزی دقیق برای واکسیناسیون سگ‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا هر واکسن باید در زمان مناسب خود تزریق شود تا سیستم ایمنی سگ بهترین واکنش را نشان دهد. اگر واکسن‌ها به‌موقع و طبق برنامه تزریق نشوند، سگ‌ها در برابر بیماریهای کشنده مانند هاری، پاروویروس و دیستمپر محافظت کافی نخواهند داشت. علاوه‌براین، برخی از انواع واکسن سگ برای ایجاد ایمنی پایدار به تزریقات تقویتی نیاز دارند. این جدول واکسیناسیون سگ به شما برای انجام به‌موقع آن کمک خواهد کرد:
| سن تزریق واکسن سگ |
واکسن ضروری |
واکسن اختیاری |
| 6 تا 8 هفتگی |
دیستمپر و پاراآنفولانزا |
بوردتلا و پاروویروس |
| 10 تا 12 هفتگی |
DHPP |
بوردتلا و لپتوسپیروز |
| 12 تا 16 هفتگی |
هاری و DHPP |
بوردتلا و لپتوسپیروز |
| 14 تا 16 هفتگی |
DHPP |
لپتوسپیروز و پاروویروس |
| هر 1 تا 2 سال |
DHPP |
بوردتلا و لپتوسپیروز |
| هر 1 تا 3 سال |
هاری در صورت نیاز |
لپتوسپیروز |
DHPP شامل دیستمپر، آدنوویروس، پاراآنفلوانزا و پاروویروس هستند. واکسن سگ چندگانه و واکسن سگ هاری با توجه به بازه سنی سگ تزریق می‌شوند. انواع واکسن های چندگانه، شامل واکسن هفت‌گانه، شش‌گانه، پنج‌گانه، چهارگانه و واکسن سه‌گانه سگ هستند.
عوارض احتمالی واکسن سگ‌ها
عوارض احتمالی واکسن سگ‌ها نادر بوده و بیشتر سگ‌ها واکسن‌ها را بدون مشکل تحمل می‌کنند. اما گاهی، واکنش‌های خفیف یا حتی شدیدتری رخ می‌دهد. این واکنش‌های شایع شامل خواب‌آلودگی، تب خفیف، تورم و درد در محل تزریق هستند که ظرف چند روز از بین می‌روند. در موارد نادرتر، واکنش‌های شدیدتری نظیر واکنش‌های آلرژیک (آنافیلاکسی)، استفراغ، اسهال، خارش شدید یا تورم صورت و گردن مشاهده می‌شود. در چنین مواردی باید فورا به دامپزشک مراجعه کرد.
چگونگی مدیریت عوارض واکسن سگ
مدیریت عوارض انواع واکسن سگ بسته به شدت و نوع واکنش متفاوت است. در ادامه، نکاتی برای مدیریت عوارض واکسیناسیون ارائه شده است:
- درمان تورم و درد در محل تزریق: تجویز داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی یا مسکن‌های ملایم توسط دامپزشک
- بهبود خواب‌آلودگی و تب خفیف: فراهم کردن محیطی آرام و راحت برای سگ و اطمینان از خوردن آب و غذای کافی
- تسکین علائم گوارشی مانند استفراغ یا اسهال: دادن مایعات کافی به سگ و مراجعه به دامپزشک در صورت تداوم یا تشدید علائم
- کنترل واکنش‌های آلرژیک مانند آنافیلاکسی: تجویز داروهایی مانند اپی‌نفرین، آنتی‌هیستامین یا کورتیکواستروئیدها توسط دامپزشک
در صورت مشاهده هرگونه عارضه، علائم را به دامپزشک گزارش کرده تا راهکارهای درمانی مورد نیاز را دریافت کنید. اگر سگ شما سابقه واکنش شدید به واکسن داشته باشد، دامپزشک برنامه بعدی واکسن سگ شما را تغییر خواهد داد.
با توجه به اهمیت تزریق انواع واکسن سگ، برای دریافت اطلاعات دقیق‌تر و انجام واکسیناسیون سگ خود می‌توانید به پلتفرم سنجاق مراجعه کنید و با یک پزشک حیوانات ارتباط بگیرید. این دامپزشک اطلاعات کافی درباره زمان موثرتر تزریق واکسن سگ، بهترین مارک واکسن سگ، قیمت واکسن سگ و نحوه تزریق واکسن سگ را در اختیار شما قرار خواهد داد.
برای ارتباط با متخصص دامپزشکی، به وب‌سایت یا اپلیکیشن سنجاق مراجعه کرده و سفارش خود را آنلاین ثبت کنید. سپس 3 تا 5 پزشک حیوانات مجرب حاضر در سنجاق، پیشنهادات خود را به شما ارائه می‌دهند. با بررسی هزینه پیشنهادی، نظرات متخصص و مشاهده بازخوردها و امتیازات کاربران دیگر در مورد هر متخصص، می‌توانید مناسب‌ترین متخصص را برای اجرای سفارش خود انتخاب کنید.
در ادامه بخوانید:
1. روش های تربیت سگ چیست؟ آموزش ۵ فرمان اصلی
2. بیماریهای شایع در سگ ها را بشناسید
3. علت لرزش سگ چیست؟
4. مسمومیت سگ با مواد شوینده: از علائم اولیه تا عواقب جدی
