انواع کولر گازی و سیستم تهویه

انواع کولر- ظرفیت ها

کولرها هم مثل خیلی از تجهیزات دیگر اغلب به دسته های مختلفی تقسیم می شوند که برخی برای مکان های مسکونی، تجاری، ادارات، و محیط های صنعتی مناسبند. این دسته بندی ها اندازه دستگاه، ظرفیت، و دوام دستگاه را نشان می دهند، نه اینکه نحوه کارش چطور است. جدول زیر بطور خلاصه بیان می کند اصطلاحا ظرفیت هر یک از این گروه ها چقدر است.

انواع کولر – گروه های اصلی

کولر ها به 3 دسته اصلی تقسیم می شوند: یا تک واحدی اند (یعنی دستگاه یک قسمت و یک بدنه دارد)، یا سیستم های اسپلیت هستند که یک قسمت در داخل و یک قسمت در بیرون دارند اما به هم متصل هستند، و یا چند شاخه اند که یعنی هر یک بخش از دستگاه (یعنی یک کمپرسور) که در خارج از خانه قرار دارد می تواند چند بخش داخلی در قسمت های مختلف ساختمان را تغذیه کند.

کولرهای تک واحدی

ساز و کار کولرها معمولا حول جریان مبرد از یک کویل برای گرفتن گرا و انتقال آن به کویل دیگر برای رهاسازی گرما می چرخد. دو مجموعه کویل در سیستم های تک واحدی در یک بدنه قرار دارند. این دستگاه ها برای قرار گرفتن داخل خانه طراحی شده اند اما همیشه یک لوله دارند که با فضا بیرون در ارتباط است تا هوا به بیرون منتقل شود.

کولرهای قابل حمل

شاید بیشتر کاربران کولرها با این نوع دستگاه آشنا باشند. اینها نصب خاصی ندارند اما یک لوله هوای منعطف دارند که باید از یک پنجره یا سوراخ در دیوار عبور داده شود. قطر این لوله معمولا 12 سانتی متر است و حدودا 2-3 متری طول دارند. این دستگاه هوای گرم را با استفاده از این لوله بیرون می فرستد. چون کمپرسور در داخل همین دستگاه قرار دارد، یکی از عیب های کولرهای تک واحدی این است که سر و صدا دارند. اما از طرفی دیگر احتیاج به نصب ندارند و این روزها قیمت کمی هم دارند. گرچه کولرهای قابل حمل متنوعی در بازار موجود است، بیشتر آنها دستگاه های کوچک 9000 یا 12000 BTU هستند.

کولر زمینی

کولرهای تک واحدی زمینی همانند هیترها روی زمین قرار میگیرند و از نظر ظاهر هم شبیه به بخاری های برقی هستند. این دستگاه ها معمولا قابلیت پمپاژ گرما دارند که در ماه های سرد سال می تواند با هزینه خیلی کم گرما هم تولید کند. این کولرها معمولا دو لوله هوا دارند که اغلب از پشت دستگاه بیرون می آیند و باید از دیوار عبور داده شوند و سرشان هم یک کلاهک کوچک می گذارند.

کولر دیواری

این کولرها که به آنها کولر رودیواری هم می گویند، دستگاه های تک واحدی هستند که راهکاری مفید و مختصر برای مکان هایی می باشند که در آنها امکان نصب کمپرسور وجود ندارد. این کولر در یک نقطه بالای دیوار نصب می شود و دو لو له ای که از آن خارج می شوند باید از دیوار عبور داده شوند. بدی این دستگاه ها این است که چون کمپرسور در داخل همین یک قسمت وجود دارد، در مقایسه با کولرهای اسپلیت نسبتا بزرگ هستند. معمولا این دستگاه ها پمپ گرما هم دارند که باعث می شود بتوانند در فصول سرد هم فضا را گرم کنند.

کولر نقطه ای (مولر صنعتی قابل حمل)

خنک کنندگی نقطه ای کار این کولرهای تک واحدی غول پیکر است. آنها خیلی محکم ساخته شده، قدرتمند بوده، و برای انتقال به کشتی ها، قایق ها، و ناوگان هوایی و ایجاد هوای خنک موقتی در فضای داخلی طراحی شده اند. کولرهای نقطه ای برخلاف کولرهای قابل حمل دیگر، برای قرار گرفتن درهوای گرم فضا باز ساخته شده و می توانند فضایی که خودشان در آن قرار ندارند را خنک کنند.  اغلب این دستگاه ها می توانند هوا خنک را از طریق چندین داکت به جایی که به آن نیاز است منتقل کنند. این لوله ها معمولا به قسمت جلو دستگاه متصل شده و جریان هوا را به نقطه ای که باید خنک شود می برند.

کولر پنجره ای

کولرهای پنجره ای که در بازار به کولرهای پر لرزش معروفند، روزی پرفروش ترین نوع دستگاه های خنک کننده بوده اند. این کولرها برای خانه ها، آپارتمان ها، ادارات، و خانه های متحرک کشورهای حوزه مدیترانه و خاورمیانه استاندارد می باشند. انواع ابتدایی این کولرها تنها می توانند هوا را خنک کنند و مدل های گران ترشان پمپ گرمایی و کنترل از راه دور دارند. از بدی های بزرگ کولرهای پنجره ای می توان به صدای زیاد و ضرورت نصب در پنجره و گاهی در یک دیوار باریک اشاره کرد. اما خوبی شان این است که قیمت مناسبی داشته و نصبشان ساده است. گاهی به کولرهای پنجره ای، کولر دیواری هم یم گویند. گرچه نمی توان در دیوارهای ضخیم تر از 23 سانت نصبشان کرد، چون دیوار راه گردش هوا از جدارهای پهلو دستگاه را می بندد. بسیاری از مشتری های ما نصب و  نگهداری و تعویض کولرهای پنجره ای را در بلندمدت به خریداری و تعمیرات کولرهای اسپلیت ترجیح می دهند.

قوانین اروپا در مورد کارایی وسایل خانگی که در سال 2013 اجرایی شد، موجب توقف این نوع کولر ها گشته و تولیداتی که تا آن زمان انبار شده بودند پاکسازی شدند. بازار تقریبا تا 2 سال از کولر پنجره ای خالی شده بود و حالا دستگاه هایی در بازار هستند که با قوانین جدید اروپا سازگاری دارند.

کولر اسپلیت

چند نوع کولر وجود دارد که می توان به آنها "اسپلیت" گفت. کولرهای اسپلیت متشکل از دو قسمت جداگانه بیرونی و داخلی هستند که توسط یک کابل برق و دو لوله مسی به هم متصل اند که در آنها گاز مبرد بین واحد داخلی و واحد بیرونی در گردش است. قسمت بزرگتر و پر سر و صدا تر که در کمپرسور جای گرفته بیرون قرار گرفته و بخش داخلی سبک تر و ساکت تر است و هرجایی از فضای داخل (با توجه به طراحی فضا) قابل نصب می باشد.

سیستم های اسپلیت امروزی کنترل از راه دور دارند و اغلب به پمپ گرما مجهز هستند تا در ماه های سرد سال گرما تولید کنند. ترکیب امکان کنترل به گونه ای شکیل، و حضور پمپ گرما به این معنی است که آب و هوای فضای داخل قابل تغییر است. امروزه اغلب سیستم های تهویه هوا چند حالت کار دارند، بنابراین عملکرد دستگاه تا حدود بسیار زیادی قابل تنظیم است. حتی جهت وزش باد هم اغلب قابل تنظیم می باشد. همیشه در واحد داخلی فیلترهایی هست که ذرات درشت را از رسیدن به کویل باز می دارد، و معمولا هم فیلترهای ضخیم و تجهیزات تصفیه هوا در درون دستگاه کار گذاشته می شوند تا گرد و خاک هوا، خاکه سیگار، گرده گیاهان، عطر و مواد آلوده کننده شیمیایی از هوا گرفته شود.

کولر دیواری- وابسته به مهندسان

کولرهای دیواری انواع، ظرفیت، و قدرت عملکرد مختلفی دارند. وقتی هیچ لوله ای برای اتصال به دستگاه وجود نداشته باشد، می گویند وابسته به مهندسان است، یعنی نصب واحد داخلی و قسمت خارجی کولر مبتنی بر ایجاد محل نصب در سازه ساختمان است. گرچه نصب این کولرها گران تمام می شود، اما خوبی شان این است که نصب تر و تمیزی دارد و در هنگام فروش، ارزش ساختمان را بالا می برد.

کولر دیواری- آسان نصب شو

این کولرها بر خلاف آنها که با شبکه ساختمانی عجین هستند، دارای لوله های اتصال و کابل با روکش پلاستیکی می باشند که در انتهایش کلید جداکننده تعبیه شده است. آن قسمت از دستگاه که لوله دارد از قبل با گاز مبرد شارژ می شود و به گونه ای طراحی شده است که توسط برق کار یا هر کسی که بتواند کارهای خانه را خودش انجام دهد، قابل نصب است.

اما تغییرات اخیر قوانین ایجاب می کنند که از حالا به بعد همه دستگاه ها توسط متخصص نصب شوند. این تغییر قانون به این معنی است که طرفدار این دستگاه ها کم می شود چون مردم اگر بخواهند هربار که گاز مبرد تمام شد، با متخصص تماس بگیرند، هزینه اش در بلندمدت بیشتر از نصب کولرهای وابسته به مهندسان که در بالا معرفی کردند می شود. این نوع کولر در یک سال آینده به احتمال زیاد از بازار محو می شود.

تمام کولرهای آسان نصب شو یک مشکل مشترک دارند و آن هم این است که کابل مرکزی دستگاه یا آنقدر بلند است که وقتی به محل مورد نظر می رسد باید اضافه اش را برید، یا آنقدر کوتاه است که اصلا نمی رسد. بنابراین قبل از خرید این دستگاه ها مطمئن شوید که طول کابل تعبیه شده برای دستگاه با موقعیت نصب شما همخوانی داشته باشد.

کولر سقفی تابوتی

کولرهای سقفی تابوتی که در ادارات دارای سقف کاذب پرکاربردتر هستند، معمولا در فضایی به اندازه یک یا دو کاشی سقفی قابل نصب می باشند. حجم دستگاه معمولا به خاطر مخفی شدن در بالای کاشی ها دیده نمی شود و تنها قسمتی که به چشم می آید، پنل ظاهری دستگاه است که رو به پایین بوده و در چهارگوشه اش دریچه دارد. خوبی این دستگاه ها، زیبایی شان است ، و اینکه یک کولر سقفی به دلیل توانایی گسترش هوای سرد (یا حتی گرم) در 4 جهت، می تواند در تهویه هوا بسیار کارآمدتر باشد. بطور کلی یک عدد کولر سقفی تابوتی می تواند به اندازه 3 یا 4 دستگاه دیواری تاثیرگذاری داشته باشد.

یک نوع دیگر از دستگاه تصفیه هوا سقفی هم هست که کولر زیر سقفی نام دارد. این ها جایی به کار می روند که سقف کاذبی برای نصب کولر سقفی تابوتی وجود ندارد و ارتفاع سقف هم به قدری هست که بتوان یک کولر را روی سقف نصب کرد. از آنجایی که این کولر ها طوری طراحی شده اند که کل بدنه در داخل اتاق باشد، خیلی زیبا طراحی شده اند، اما نمی توان حجم بزرگی که آویزان بودن یک دستگاه از سقف اشغال می کند را نادیده گرفت. به طور کلی این دستگاه ها به گونه ای کار می کنند که هوا گرم را از قسمت وسط دستگاه بالا می کشند و هوای سرد را از پهلو و به صورت افقی و در امتداد سقف بیرون می دهند تا جریان هوای سرد به سمت افراری که در اتاق هستند پرتاب نشود. برخی هم هوا را از 4 جهت به بیرون می فرستند.

کولر ایستاده

کولرهای اسپلیت ایستاده را می توان به دو دسته تقسیم کرد. اول کولرهای ایستاده ستونی را معرفی می کنیم که بزرگ و پر بازده بوده (تا حدود 45000 بی تی یو) و در اتاق های بزرگی نصب می شوند که دلیل قانع کننده ای برای نصب نکردن چند اسپلیت دیواری مجزا وجود داشته باشد. فضاهایی که این کولرها را لازم دارند، معمولا لابی ساختمان ها، اتاق انتظار، و مطب ها هستند. بازرده بالای این کولرها به این معنی است که جریان قدرتمندی از هوای سرد را بیرون می فرستند و کسی نمی تواند در فاصله نزدیک به آنها بنشیند یا بایستد.

نوع دوم، کولرهای ایستاده کوچک کابینتی هستند که خیلی کوچک تر و به اندازه بخاری برقی می باشند. معمولا ظرفیتشان حدود 15000 بی تی یو است و برای کنترل کارآمد دما هوا انباری یا فضاهای جانبی ساختمان ها به کار گرفته می شوند. هر دو نوع این کولر ها توسط مهندسین متخصص نصب می شوند چون لوله اتصال ندارند، بنابراین لوله ها و کابل اتصال بین واحد داخلی و خارجی مبتنی بر سازه ساختمان بوده و در نتیجه گاز مبرد دستگاه هم باید شارژ شود.

کولر داکتی

وقتی ساختمانی داکت داشته باشد، ترجیحا کولرهای داکتی انتخاب می شوند. از آنجایی که داکت کشی ها اغلب در فضاهای خالی سقف پنهان هستند، داکت کولر هم به همین صورت خواهد بود. این سیستم که گاهی به آن کانال کشی یا سیستم تهویه هوا مرکزی هم گفته می شود، این مزیت را دارد که هوای خنک را به چندین اتاق ببرد. چون این کولر ها در درون داکت کار می کنند، بسته به نوع و طراحی شبکه گردش هوا، می توانند هوای تازه و یا ترکیبی از هوای تازه و هوای تهویه شده را بیرون بفرستند. این نوع از سیستم های تهویه هوا در جاهایی کاربرد دارند که چندین اتاق یا محدوده باید خنک شوند.

کولر قابل حمل یا متحرک

کولرهای اسپلیت قابل حمل نسبت به کولرهای تک واحده هم اندازه خودشان، ظرفیت خنک کنندگی بیشتری دارند و می توانند تا 16000 بی تی یو بازده داشته باشند. در طراحی آنها کابل اتصال روکش پلاستیکی دارد که کابل برق و لوله مبرد را دربر می گیرند که یک سر آن قابلیت جدا شدن دارد. یعنی می توان ارتباط بین دو قسمت را قطع کرد تا نصب راحت تر شود و عبور دادن کابل و لوله ها از پنجره یا سوراخی در دیوار، آسان تر صورت پذیرد. مزیت بارز کولرهای قابل حمل متحرک این است که جابجایی شان ساده بوده و می توان به راحتی به اتاق دیگری بردشان. البته به شرطی که واحد بیرونی روی پایه های چرخ داری قرار داده شود و در دیوارها سوراخی دریل شود تا بتوان از این دستگاه به عنوان راه حلی نیمه دائم استفاده کرد.

کولر چند شاخه

این شبکه های تصفیه هوا ماهیتی مشابه سیستم های اسپلیت دارند، با این تفاوت که چند عدد واحد داخلی به یک واحد خارجی متصل می شوند. این نوع کولرها قاعدتا کمپرسوری قوی تر و بزرگتر می خواهند و حتی می شود چند نوع مختلف از واحد داخلی را به یک کمپرسور متصل کرد. یعنی یک دستگاه ایستاده در یک اتاق، تابوت سقفی در اتاق دیگر، و یک واحد دیواری هم یک جای دیگر.

کولرهای اسپلیت چندشاخه معمولا می توانند بین 2 تا 4 واحد داخلی را از یک دستگاه بیرونی تغذیه کنند. محدودیت بارز این سیستم های خنک کننده این است که اگر واحد خارجی خراب شود، همه قسمت های داخلی از کار خواهند افتاد. به همین خاطر است که کم پیش می آیند هزینه نگهداری و تعمیرات اسپلیت های چند شاخه کمتر از نصب چند اسپلیت معمولی شود. این به دلیل دو برابر بودن هزینه نصب کولرهای چند شاخه نسبت به اسپلیت های معمولی دو برابر، و هزینه تعمیرات هم بیشتر است.

کدام مدل کولر گازی را انتخاب کنیم؟

فرایند انتخاب کولر، سه قدم اصلی دارد که به ترتیب به این صورت هستند:

1- مشخص کنید به چه ظرفیت خنک کنندگی نیاز دارید

2- نوع واحدی که نیاز دارید را انتخاب کنید

3- عوامل دیگر را بسنجید، مثلا اندازه فیزیکی، عملکرد، میزان سر و صدا، زیبایی دستگاه، و هزینه را قبل از انتخاب نهایی مدل بررسی کنید.

نکات مختصر و مفیدی که در ادامه آمده به انتخاب نوع دستگاه تصفیه هوایی که نیاز دارید کمک می کنند؛

• برای مصارف خانگی و ادارات کوچک، تقریبا همیشه مدل های نصبی به انواع پنجره ای یا دیواری یا اسپلیت های ایستاده ترجیح داده می شوند. با این وجود، اگر می توانید برای یک سیستم اسپلیت دیواری یا ایستاده هزینه کنید، بدانید اینها بهترین گزینه ها هستند چون امکانات بیشتری دارند و از کولرهای پنجره ای کم سر و صدا تر هستند.
• اگر نقشه ساختمان تان محدودتان می کند و نمی توانید کمپرسور / کندانسور را جایی بیرون و نزدیک ساختمان نصب کنید، پس دستگاه های تک واحده دیواری یا زمینی را درنظر بگیرید.
• اگر به دنبال یک منبع گرمایشی خیلی کارآمد در کنار ظرفیت خنک کنندگی هستید، پس باید کولری بگیرید که پمپ گرما هم داشته باشد. بطور کلی یعنی انتخابتان به اسپلیت ها محدود است، اگرچه کولرهای تک واحدی ایستاده و دیواری هم پمپ گرما دارند.
• اگر می خواهید دستگاهتان متحرک باشد، مثلا اگر اجاره نشین هستید، پس دستگاه های قابل حمل و اسپلیت های آسان نصب شو گزینه های شما هستند.
• وقتی دستگاه متحرک میخواهید، دو گزینه تک واحدی و اسپلیت را پیش رو دارید. بطور کلی تک واحدی ها طرفداران بیشتری دارند چون اسپلیت ها جایی به درد می خورند که ظرفیت خنک کنندگی بالایی نیاز است.
• در ادارت بزرگ، فروشگاه ها، و دیگر ساختمان ها هم دیگر انواع کولرها مناسب هستند.