گچ ساختمانی یکی از مصالح پرکاربرد در ساخت‌وساز است که در بخش‌های مختلف ساختمان، از زیرسازی گرفته تا پرداخت نهایی، کاربرد دارد. برای استفاده از گچ در هر بخش از ساختمان، نیاز به تهیه ملات گچ دارید. هرچند، تهیه ملات گچ ساده به‌نظر می‌رسد، اما برای دستیابی به بهترین کیفیت و نتیجه، رعایت برخی نکات و نسبت‌های دقیق ضروری است. در این مطلب، به بررسی کامل انواع ملات گچ، روش تهیه آن‌ها و نکات مهمی که باید رعایت شود، پرداخته‌ایم.
آنچه در ادامه می‌خوانیم:
ملات گچ چیست؟
ملات گچ ماده‌ای خمیری‌شکل است که از ترکیب گچ ساختمانی و مقدار مشخصی آب تهیه میشود. این ترکیب چسبندگی بالایی دارد و به همین دلیل برای پوشش دیوار، سقف یا حتی چسباندن مصالح به یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. ترکیب گچ و آب باعث ایجاد واکنش‌های شیمیایی در گچ میشود که نتیجه آن، گیرایی سریع و مقاومت بالا در برابر فشار است.
برای تهیه ملات گچ، باید نسبت دقیق آب و گچ رعایت شود. این نسبت بسته به نوع گچ و کاربرد آن متفاوت است. برای مثال، ملاتی که برای گچ‌بری استفاده میشود، با ملاتی که در زیرسازی دیوارها به‌کار می‌رود، از نظر غلظت و ترکیب متفاوت است.
نسبت آب به گچ در تهیه ملات
یکی از مهم‌ترین نکات در تهیه ملات گچ، رعایت نسبت آب و گچ است. این نسبت معمولاً بر اساس دستورالعمل‌های تولیدکننده روی بسته‌بندی گچ درج میشود. با این حال، در صورتی که اطلاعات کافی در دسترس نباشد، می‌توانید از روش زیر استفاده کنید:
- آزمایش نسبت گچ و آب:
- ۱۰۰ میلی‌لیتر آب تمیز در ظرفی بریزید.
- ۵۰۰ گرم گچ را به‌آرامی به آب اضافه کنید تا سطح آب را بپوشاند.
- وقتی گچ دیگر در آب فرو نرفت و روی سطح باقی ماند (معمولاً بعد از چند ثانیه)، مقدار گچ مناسب مشخص شده است. وزن گچ باقی‌مانده را محاسبه کرده و از ۵۰۰ گرم کم کنید تا نسبت دقیق گچ به آب به‌دست آید.
کاربردهای ملات گچ
ملات گچ در انواع گوناگون و با کاربردهای مختلف تولید میشود. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن عبارت‌اند از:
- گچ کشته: برای گچ‌بری، اجرای سقف کاذب، رابیتس‌کاری و صیقلی‌کردن سطوح.
- گچ دستی: برای اتصال چارچوب‌ها و محکم‌کردن سازه‌های موقتی.
- ملات گچ و خاک: به‌منظور زیرسازی و پر کردن پستی‌وبلندی دیوارها یا سقف‌ها.
- ملات گچ پلیمری: برای اجرای دیوارهای داخلی، سقف‌ها و نازک‌کاری با مقاومت بالا.
انواع ملات گچ
تهیه ملات گچ بسته به نوع کاربرد آن متفاوت است. در ادامه، رایج‌ترین انواع ملات گچ و نحوه تهیه آن‌ها را بررسی کرده‌ایم:
۱. ملات گچ دستی
این نوع ملات برای اتصال و تثبیت اجزای مختلف ساختمان، مانند چارچوب درها و پنجره‌ها، به‌کار می‌رود.
- روش تهیه:
- مقداری گچ سفید در ظرف (استانبولی) بریزید.
- نصف مقدار گچ، آب اضافه کنید.
- مخلوط را هم بزنید تا خمیری یکدست حاصل شود.
۲. ملات گچ زنده
گچ زنده برای سفیدکاری استفاده میشود و گیرایی بالایی دارد، بنابراین نیازمند مهارت بالای گچ‌کار است.
- روش تهیه:
- پودر گچ را به‌آرامی روی آب بریزید تا سطح آن را بپوشاند.
- پس از حدود ۲ دقیقه، مخلوط را به‌آرامی هم بزنید و استفاده کنید.
۳. ملات گچ کشته
این نوع ملات دیرگیر است و برای نازک‌کاری و پرداخت نهایی کاربرد دارد.
- روش تهیه:
- گچ الک‌شده را به آب اضافه کنید.
- به‌آرامی مخلوط را ورز دهید تا به قوام مناسب برسد.
- هرچه ورز دادن بهتر انجام شود، ملات چسبندگی بیشتری خواهد داشت.
۴. ملات گچ و خاک
ملاتی است که از ترکیب گچ و خاک رس تهیه میشود و برای زیرسازی دیوارها کاربرد دارد.
- روش تهیه:
- ترکیبی از ۸۰ درصد گچ و ۲۰ درصد خاک رس آماده کنید.
- آن را به آب اضافه کرده و به‌خوبی مخلوط کنید تا یکدست شود.
۵. ملات گچ پلیمری
ملات گچ پلیمری برای اجرای دیوارها و سقف‌ها به‌صورت دستی یا پاششی استفاده میشود.
- روش تهیه:
- گچ پلیمری را در دستگاه مخصوص بریزید.
- آب را به‌نسبت مناسب اضافه کنید و با میکسر مخلوط کنید.
ابزارهای موردنیاز برای تهیه ملات گچ
برای تهیه ملات گچ، ابزارهایی مانند استانبولی، الک، میکسر برقی و کاردک ضروری هستند. همچنین داشتن دستکش، عینک و ماسک برای محافظت از پوست و سیستم تنفسی توصیه میشود.
نکات مهم در تهیه ملات گچ
برای دستیابی به نتیجه‌ای بهتر، رعایت نکات زیر الزامی است:
- از آب ولرم استفاده کنید تا کیفیت ملات حفظ شود.
- هنگام ریختن گچ در آب، دقت کنید تا ذرات گچ در هوا پخش نشوند.
- ملات را به مقدار کم تهیه کنید، زیرا گچ سریع خشک میشود.
- از ورز دادن بیش‌ازحد ملات خودداری کنید.
چگونه از زود خشک شدن گچ جلوگیری کنیم؟
یکی از چالش‌های رایج در گچ‌کاری، خشک‌شدن سریع گچ است. افزودنی‌هایی مانند براکس، زاج سفید، خاک رس، سریش یا نمک می‌توانند زمان گیرایی گچ را افزایش دهند. با این حال، بهتر است به‌جای افزودن این مواد، ملات را در مقادیر کمتر تهیه کنید و سرعت اجرای کار را بالا ببرید.
جمع‌بندی
آشنایی با روش تهیه ملات گچ و رعایت نکات کلیدی در ساخت آن، کیفیت و دوام گچ‌کاری را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد. در این مقاله، انواع ملات گچ، کاربردها و روش‌های تهیه هر کدام را بررسی کردیم. اگر به خدمات گچ‌کاری حرفه‌ای نیاز دارید، می‌توانید از طریق پلتفرم آنلاین سنجاق، متخصصان مجرب را پیدا کنید و پروژه خود را با خیالی آسوده به آن‌ها بسپارید.
