رشد گیاهان آپارتمانی

آبدهی مناسب و نور کافی لازمه رشد گیاه هستند اما رطوبت و دما هم نقش مهمی دارند. برای این کار باید آب و هوای محیطی که گیاه از آنجا آمده را ایجاد کنیم. گیاهان استوایی در محیط های گرم و مرطوب رشد می کنند، در حالی که کاکتوس‌ها و گیاهان ساکولنت که به گیاهان گوشتی هم معروفند، به آب و هوای گرم و خشک نیازمندند. مسلما نمی توانید نیازهای تمام گیاهان را در خانه تان رفع کنید، اما می توانید حین انتخاب گیاه این موارد را درنظر بگیرید. چیزهایی که هم با سلیقه شما جور در بیاید و حال شما را هر وقت که نگاهشان می‌کنید عوض کند. همچنین با چند ترفند می توانید گیاه خود را فریب دهید تا تصور کنید در محیط ایده آل رشد می کند.

انتخاب گیاهان آپارتمانی مناسب

اولین نکته در زمان انتخاب گیاه آپارتمانی این است که می خواهید آن را در کجا قرار دهید. سپس مکان و نور را با نیازهای گیاه سازگار کنید. یک مکان بزرگ با پنجره آفتابی در اختیار دارید یا یک مکان کوچک با نور متوسط؟ بعد از خود بپرسید آیا به دنبال یک گیاه با برگ های سبز هستید یا یک گیاه گلدار. برخی از گیاهان آپارتمانی گلدار فصلی هستند، در حالی که برخی سالانه گل می دهند. نکته سوم این است که برای هر گیاه می توانید چقدر وقت صرف کنید. گیاه عنکبوتی با هر میزان توجه (یا حتی بی توجهی) کنار می آید، در حالی که ارکیده ها باید به شدت مورد توجه و مراقبت قرار بگیرند.

مراقبت از گیاهان آپارتمانی

آب

خاک گلدان باید تر باشد اما خیس نباشد. البته به گیاه هم بستگی دارد - خاک گیاهان گوشتی باید بین هر بار گلدهی کاملا خشک باشد. اگر خاک بیش از حد خشک یا تر باشد، ریشه های گیاه فاسد شده و مانع رشد گیاه شده یا آن را از بین می‌برد.

برای فهمیدن زمان آبدهی گیاه روش های مختلفی وجود دارد. اگر خاک گلدان کم رنگ شده یا ترک بردارد، زمان آبدهی فرا رسیده. پس از آبدهی گلدان را برداشته و وزن آن را بررسی کنید. پس از کمی تجربه با برداشتن و بررسی وزن گلدان می توانید به این موضوع پی ببرید. همچنین می توانید انگشت خود را در خاک فرو برده و ببینید خاک زیر سطح چقدر مرطوب است. برای گیاهان بزرگتر، می توانید با کمک رطوبت سنج به میزان آب موجود در اطراف ریشه گیاه پی ببرید.

کم آبی

اجازه ندهید گیاه به نقطه خشک شدن برسد یا خاک از لبه گلدان جدا شود. این علائم کم آبی است و در این نقطه گل آسیب دیده و ریشه ها ممکن است خراب شوند.

نشانه های کم آبی عبارت اند از:

• رشد کند برگ ها

• برگ های نیمه شفاف

• افتادن پیش از موعد برگ یا گل ها

• زرد، قهوه ای یا جمع شدن لبه برگ ها

آبدهی بیش از حد

آبدهی بیش از حد هم مانند کم آبی برای گیاه مضر است. آبدهی مکرر هوای خاک را گرفته و فضا را برای رشد باکتری کشنده ریشه و قارچ ها مهیا می کند. آبدهی بیش از حد دلیل اصلی از بین رفتن گیاهان آپارتمانی است.

نشانه های آبدهی بیش از حد عبارت اند از:

• کپک یا قارچ روی سطح خاک

• وجود ریشه های قهوه ای در ته گلدان

• وجود آب در ته گلدان

• افتادن برگ های تازه و کهنه در یک زمان

• برگ هایی با تکه های قهوه ای

آبدهی به موقع

گیاهانی که به آب بیشتر نیاز دارند:

• گیاهان گل دار

• گیاهانی با گلدان سفالی

• گیاهانی با گلدان کوچک

• گیاهانی با رشد سریع

• گیاهانی که در معرض نور مستقیم قرار دارند

• گیاهانی با برگ بزرگ یا برگ خیلی باریک

• گیاهان بومی مناطق بارانی

گیاهانی که به آب کمتر نیاز دارند:

• گیاهان خاموش و خوابیده

• گیاهانی که به تازگی کاشته شده اند

• گیاهان کاشته شده در رطوبت بالا

• گیاهان قرار داده شده در اتاق خنک

• گیاهانی که گلدان شان پرمنفذ نیست

• گیاهانی با برگ های ضخیم یا گوشتی

• گیاهانی که آب را حفظ می کنند

برای افراد پرمشغله که نمی توانند جدول آبدهی منظم داشته باشند، به این معنا که نمی توانند هر ۳ تا ۴ روز یک بار یک گیاه را بررسی کنند، دستگاه های آبدهی خودکار وجود دارد. در این دستگاه ها فتیله مرطوب آب را از ظرف آب گرفته و به ریشه گیاه میرساند. تشک مایع و چادر مرطوب هم گیاهان را آبدهی می کند.

کیفیت آب

آب شیر با دمای اتاق برای گیاهان آپارتمانی مناسب است، حتی اگر به آب شهرتان کلر یا فلوراید افزوده شده باشد. گیاهان آب باران یا آب برف ذوب شده را نیز دوست دارند (مگر اینکه در جایی زندگی کنید که باران اسیدی باشد). از رسوب زدایی مکرر آب خودداری کنید زیرا ممکن است حاوی سدیم باشند.

نحوه آبدهی

می توانید گیاه را از بالا تا پایین یا از پایین به بالا آبدهی کنید. در هنگام آبدهی از بالا، مراقب باشید که شاخ و برگ خیس نشوند، اما کل خاک باید مرطوب شده باشد. آب باید از منافذ ته گلدان خارج شود. اگر می خواهید که گیاه آب را جذب کند، گلدان را در یک ظرف آب قرار دهید تا ریشه ها (و مویرگ های داخل خاک) آب مورد نیاز را جذب کنند. این روش آبدهی که آبدهی از کف نام دارد، روش کامل تر و البته نسبت به روش دیگر زمان‌برتر است.

• نکته

اطمینان حاصل کنید که یک ساعت پس از آبدهی آب باقی مانده از ظرف را جمع کنید.

زهکشی

زهکشی مناسب برای سلامت گیاهان آپارتمانی بسیار موثر است. خاک گلدان ارگانیک (نه خاک معمولی) بردارید که برای باغبانی آپارتمانی تهیه شده باشد.

گلدانی را انتخاب کنید که حفره های زهکشی داشته باشد و یا در ته گلدان بدون منفذ کمی سنگریزه قرار دهید. مهم این است که گیاه در آب نماند. هرازگاهی گیاه را بررسی کنید تا متوجه شوید حفره های زهکشی بسته نشده باشند. همیشه آب باقی مانده در ظرف را خالی کنید (آن را مجددا به خاک گلدان بازنگردانید).

نور

همانند آب، الگوی نور هر گیاه نیز متفاوت است. بسیاری از گیاهان نور مستقیم خورشید را ترجیح می دهند، اما این نور در بسیاری از خانه‌ها پیدانمی‌شود. قرار دادن گیاه در مقابل پنجره می تواند مفید باشد، اما برخی از گیاهان برای رشد به نور مکمل نیاز دارند.

گیاهان گلدار

گیاهان گلدار در نور متوسط خوب رشد می کنند و به همین دلیل پنجره های جنوبی، شرقی یا غربی خانه می توانند بهترین مکان برای نگهداری گیاهان گلدار گلدانی باشند . (بنفشه آفریقایی در پنجره های شمالی بهتر از همیشه رشد میکند.)

گیاهان شاخ و برگ دار

گیاهان شاخ و برگ دار به سه طبقه بندی تقسیم می شوند: گیاهان نیازمند به نور کم، نور متوسط و نور زیاد. اتاق های کم نور برای گیاهانی که در نور کم رشد می کنند مناسب می باشد. گیاهان نیازمند به نور متوسط در مقابل پنجره های شمالی، نور تابشی از پرده های نازک یا نور روزانه بدون وجود نور مستقیم خورشید، خوب رشد می کنند. گیاهان آپارتمانی نیازمند به نور زیاد باید در مقابل پنجره جنوبی یا در مقابل نور تدریجی، قرار بگیرند.

برخی از گیاهان هم برای دریافت نور بیشتر می توانند در تابستان به بیرون برده شوند.

دما

بسیاری از گیاهان آپارتمانی در طول روز در دمای ۱۸ تا ۲۳ درجه و در شب در دمای ۱۲ ا ۱۵ درجه رشد می کنند. البته دمای مورد نیاز هر گیاه متفاوت است، همانطور که گیاهان استوایی به دمای حدود ۳۲ درجه (یا بالاتر) و گیاهان دیگر به دمای کمتر، برای رشد نیاز دارند.

رطوبت

اغلب گیاهان به رطوبت بالای 80% نیاز دارند. متاسفانه اغلب خانه ها خشک تر بوده و در زمستان و با وجود وسایل گرمایشی این رطوبت کمتر هم می باشد.

استفاده از مرطوب کننده می تواند موثر باشد، اما برای افزایش رطوبت هوای نزدیک به گیاه راه های دیگری هم وجود دارد. یک سینی کوچک حاوی سنگریزه و آب می تواند گیاه را به هم نزدیک تر کرده و رطوبت را افزایش دهد. مرطوب کردن روزانه برگ های گیاه هم می تواند مفید باشد. برای برخی از گیاهان مانند گاردنیا و ارکیده می توانند در حمام یا آشپزخانه هم نگه داشته شوند (زیرا هر دو به رطوبت بالا نیاز دارند). سطح مناسب رطوبت گلدان ها سرزندگی همیشگی آنها را در پی دارد. در این صورت با رعایت یکی از مهمترین اصول نگهداری برای رسیدن به رشد سریع گیاهان آپارتمانی می توانید به اینکه باغبان خوبی از شما در بیاید امیدوار باشید. 

کود

با هر بار آبدهی گیاه، مواد مغذی آن از خاک خارج می شوند. حتی اگر این اتفاق هم رخ ندهد بازهم گیاه به سرعت مواد مغذی را در خاک خالی می کند. برخلاف گیاهان فضای باز، گیاهان آپارتمانی منبع مغذی مشخص ندارند، مگر اینکه آن ها را مرتب کوددهی کنید. (گیاهان آپارتمانی تازه خریداری شده در گلخانه به مقدار زیاد کوددهی شده اند و پس از سه هفته انتظار می توانید کوددهی آن را مجددا آغاز کنید.)

در زمان رشد یا گلدهی گیاهان ماهی یک بار آن را کوددهی کنید. در زمستان که گیاه رشد نکرده یا خاموش است، می توانید کوددهی را متوقف کنید. اگر برگ های پایینی گیاه افتاد، رشد آن کند بود یا برگ هایش زرد شدند، پس به کود نیاز دارد. همچنین ممکن است به نور بیشتر یا آب کمتر هم نیازمند باشد، بنابراین پیش از استفاده از کود همه شرایط را خوب بررسی کنید. افزودن کود در زمانی که گیاه به آن نیاز ندارد، از عدم استفاده از آن مضرتر است.

• نکته

اگر گیاه پژمرده شد، اول خوب آبدهی کنید و پس از بهتر شدن آن کود را بیفزایید.

انواع کود

کود ارگانیک مناسب گیاه آپارتمانی خود را  انتخاب کرده و دستورالعمل را با دقت بخوانید. اگرچه احتمال سوختن یا آسیب دیدن گیاه توسط کودهای طبیعی از کودهای مصنوعی کمتر است، اما باید از میزان مناسب کود استفاده کنید. به طور کلی گیاهانی که در نور کم رشد می کنند، به اندازه گیاهانی که در فضای باز یا نور زیاد رشد می کنند، به کود نیاز ندارند.

برای آغاز هر ماه یک بار یک چهارم کود پیشنهادی روی بسته را استفاده کنید. اگر رنگ گیاه روشن تر شد، میزان کود را به هر دو هفته یک بار افزایش دهید. از سوی دیگر، اگر رنگ گیاه جدید سبز پررنگ است، اما برگ ها کوچک بوده و فضای بین برگ ها از قبل بیشتر است، از کود کمتری استفاده کنید.

• نکته

نمک های محلول کود مصنوعی می توانند در طول زمان تجمع کرده و یک لایه نمک را روی سطح خاک ایجادکنند. هر 4 تا 6 هفته یک بار این لایه را برداشته، خاک را مخلوط کنید و آب اضافه نمایید تا از تجمع نمک سمی پیشگیری شود. نمک اضافی به ریشه گیاه آسیب زده و گیاه را در برابر بیماری و آفت آسیب پذیر می کند.

تعویض گلدان

اگر گیاه تان همانطور که انتظارش را دارید رشد کند، پس به زودی به گلدان بزرگتر و خاک بیشتر نیاز خواهد داشت. در فصل بهار که رشد گیاه آغاز می‌شود، گلدان اش را عوض کنید. رشد ریشه باعث سازگار شدن گیاه با گلدان جدید خواهد شد.

در هنگام تعویض گلدان از خاک ارگانیک مناسب گلدان استفاده کرده و در انتخاب آن نوع گیاه را هم در نظر بگیرید. می توانید از خاک های موجود در بازار استفاده کرده و یا خودتان آن را تهیه کنید. گلدانی را انتخاب کنید که از گلدان فعالی بزرگ تر باشد، اما نه خیلی بزرگ تر. گلدان خیلی بزرگ ریشه گیاه را خشک می کند، یا مشکلات دیگری به وجود می آورد زیرا خاک تا روزها یا هفته ها پیش از مورد استفاده قرار گرفتن توسط گیاه، تر می ماند. در هنگام تعویض گلدان مراقب باشید که ریشه گیاه خراب نشود و در بالای گلدان جدید برای آبدهی و آب فضای کافی بگذارید.

این مقاله ترجمه‌ای است از: Indoor Plant Care

عکس: Manja Benic on Unsplash