بسیاری از افراد علاقه‌مند به داشتن حیوان خانگی بوده و یکی از محبوب‌ترین انتخاب‌ها، سگ‌ها هستند؛ که در نژادهای مختلفی یافت می‌شوند. در دنیا نژادهای محبوبی مانند دوبرمن، ژرمن شپرد، هاسکی، روتوایلر و غیره شناخته می‌شوند. در ایران نیز نژادهای اصیل و قدیمی بسیاری از سگ‌ها وجود دارند که ممکن است کمتر شناخته شده باشند. شرایط اقلیمی ایران از گذشته‌های دور، محیط مناسبی را برای پرورش انواع حیوانات و سگ‌های مختلف، فراهم کرده است.. سگ‌ها بر اساس فعالیت‌هایشان به انواع سگ نگهبان، گله، پلیس و خانگی تقسیم می‌شوند. در این مطلب به معرفی برخی از انواع سگ موجود در ایران، خواهیم پرداخت.
آنچه در ادامه می‌خوانیم:
معرفی بهترین نژادهای سگ ایرانی
در ایران نیز همانند بسیاری از کشورها، سگ‌های اصیل و قدرتمندی وجود دارند؛ که به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردشان، طرفداران زیادی دارند. از جمله نژادهای معروف ایرانی، می‌توان به سگ سرابی، سگ سنگسری، سگ قفقازی، سگ تازی و سگ قهدریجانی اشاره کرد. در میان این نژادها، سگ سرابی، که با نام ماستیف ایرانی یا پرشین ماستیف، نیز شناخته می‌شود، بهترین نژاد سگ ایرانی به شمار می‌رود. با شناخت اصولی و درست نژادهای مختلف، می‌توان به درک بهتری از سگ‌های ایرانی رسید. متأسفانه به دلیل نبود طبقه‌بندی صحیح، نژادهای اصیل ایرانی به طور رسمی ثبت نشده‌اند.
سگ سرابی
سگ سرابی، یکی از محبوب‌ترین سگ‌های ایرانی است؛ که به عنوان سگ چوپان شناخته می‌شود. زادگاه این سگ در منطقه سراب آذربایجان است و برخی معتقدند که این نژاد به زمان آشوریان بازمی‌گردد. سگ سرابی با شرایط آب و هوایی مختلف سازگار است و مهارت زیادی در شکار، ردیابی و نگهبانی دارد.
در گذشته، سگ‌های سرابی به عنوان نماد دوستی و احترام هدیه داده می‌شدند. این نژاد در حدود چهارده ماهگی به بلوغ می‌رسد و به طور متوسط، عمری بین ۱۲ تا ۱۷ سال دارد. اسناد تاریخی نشان می‌دهند که سگ‌های سرابی، در کنار سپاه ایران می‌جنگیدند و در بین همسایگان ایران، به عنوان یکی از قوی‌ترین سگ‌ها شناخته می‌شدند. از این رو می‌توان گفت که سرابی بهترین نژاد سگ جنگی در ایران هم به شمار می‌رود. این نژاد دارای اندامی بزرگ و درشت است که وزن آنها می‌تواند به ۱۰۰ کیلوگرم برسد و ارتفاع‌شان بین ۷۰ تا ۹۰ سانتیمتر است. سگ سرابی بسیار تربیت‌پذیر و فرمانبردار است و افراد خانواده را می‌شناسد؛ اما با غریبه‌ها راحت نیست. این سگ‌ها در رنگ‌های کرم، زرد، سیاه و قرمز وجود دارند.
سگ سنگسری
سگ سنگسری، نژادی اصیل از شمال ایران است؛ که برای گله‌داری بسیار مناسب بوده و می‌تواند همچون گوسفند و بز، از کوه‌ها و صخره‌ها بالا برود. این سگ با ویژگی‌های ظاهری منحصربه‌فردی مانند لکه‌های سیاه بر روی پوزه و پاها شناخته می‌شود. رایج‌ترین رنگ آنها سفید یکدست است، اما می‌توانند به رنگ‌های سفید با خال سیاه یا قهوه‌ای، سیاه یکدست و قهوه‌ای روشن نیز دیده شوند.
سگ‌های سنگسری با داشتن روحیه جنگنده و توانایی چرای شبانه، انتخابی مناسب برای نگهبانی در شب هستند. زادگاه اصلی این نژاد در مازندران، تهران، فیروزکوه، دماوند، شاهرود و مهدیشهر است. آنها قدی بین ۶۵ تا ۸۰ سانتیمتر و وزنی حدود ۴۰ تا ۷۰ کیلوگرم دارند. به دلیل ترکیب غیر اصولی و جفت‌گیری با نژادهای دیگر، این نژاد در حال انقراض است و سگ‌های باقیمانده خلوص پایینی دارند.
سگ قهدریجانی
نژاد سگ ایرانی قهدریجانی، به نام زادگاهش قهدریجان، در نزدیکی اصفهان نامگذاری شده است. این نژاد به دلیل جثه بزرگ و قدرت بدنی بالایی که دارد مشهور شده است. این سگ‌ها بسیار مهاجم و شجاع هستند و به عنوان بهترین نژاد سگ ایرانی برای نگهبانی و گله‌داری شناخته می‌شوند. سگ‌های قهدریجانی بسیار وفادار و مطیع بوده و مقاومت و سازگاری بالایی در برابر شرایط سخت آب و هوایی دارند.
قد سگ‌های نر بین ۶۵ تا ۷۵ سانتیمتر و سگ‌های ماده، تقریبا ۷۰ سانتیمتر است. وزن این سگ‌ها به حدود ۶۰ کیلوگرم می‌رسد. رنگ‌های رایج این نژاد شامل سفید یکدست، سفید با خال‌های سیاه یا قهوه‌ای، سیاه یکدست و قهوه‌ای روشن است. با وجود مهربانی و فرمانبرداری این سگ‌ها نسبت به صاحب خود، به دلیل روحیه مهاجم و جنگجویی‌شان، نیاز است که تربیت آنها با دقت و تجربه کافی انجام شود.
سگ قفقازی یا شاهسون
سگ قفقازی، که به عنوان سگ شاهسون قفقازی نیز شناخته می‌شود، نژادی اصیل از شمال ایران است؛ که بیشتر در مشکین‌شهر اردبیل یافت می‌شود. این سگ‌ها با جثه بزرگ، دم بلند و پرپشت و چشمان کوچک و تخم‌مرغی شناخته می‌شوند. قد این نژاد بین ۶۵ تا ۷۵ سانتیمتر و وزن نرها بین ۵۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم و ماده‌ها حدود ۴۵ تا ۱۴۰ کیلوگرم است.
سگ‌های شاهسون قفقازی، نترس و شجاع هستند و گزینه‌ای عالی برای نگهبانی و گله‌داری به شمار می‌روند. این سگ‌ها نیاز دارند تا از سنین پایین آموزش ببیند. همچنین لازم است تا فعالیت بدنی منظم داشته باشند. این نژاد با شرایط آب و هوایی سرد سازگار بوده و رنگ‌های متنوعی مانند سفید، قهوه‌ای و خالدار دارد. این سگ با طول عمری بین ۱۰ تا ۱۲ سال، به خوبی از کودکان و افراد آشنا نگهبانی می‌کند؛ اما با غریبه‌ها رفتاری تهاجمی دارد.
سگ تازی
سگ تازی، که با نام‌های سالوکی، تازی ایرانی و سگ سلطنتی مصری نیز شناخته می‌شود، یکی از قدیمی‌ترین نژادهای سگ خانگی است که در انواع آب و هوا در ایران وجود دارد. این سگ‌ها دونده‌های ماهری هستند. سرعت بالای آنها به آنها امکان می‌دهد که به راحتی، با آهو و خرگوش همگام شوند. خاستگاه این نژاد به منطقه خاورمیانه و ایران باستان برمی‌گردد و تاریخچه آن به دوران سکونت انسان‌ها در دشت‌ها می‌رسد.
از ویژگی‌های بارز سگ‌های تازی می‌توان به دم حلقه‌ای شکل، پوزه باریک، پاها و بازوهای بلند و بدنی کشیده و باریک اشاره کرد. این سگ‌ها بسیار باهوش هستند و مهارت‌های زیادی دارند. سگ‌های تازی معمولا 10 تا 12 سال عمر می‌کنند. استخوان‌های این نژاد در کاوش‌های باستان‌شناسی مربوط به هزاره چهارم قبل از میلاد، در نزدیکی شهر کاشان و تپه‌های سیلک، پیدا شده است.
سگ پژدر
سگ پژدر یا پشدر، که به آن ماستیف کردی نیز گفته می‌شود، از نژادهای مناطق کوهستانی کردستان است؛ و به‌عنوان سگ چوپان ایرانی استفاده می‌شود. ارتفاع سگ‌های نر این نژاد بین ۷۵ تا ۸۰ سانتیمتر و سگ‌های ماده بین ۷۰ تا ۷۷ سانتیمتر است. وزن سگ‌های نر حدود ۵۶ تا ۹۱ کیلوگرم و سگ‌های ماده ۵۴ تا ۸۹ کیلوگرم است.
این سگ‌ها برای زندگی در آپارتمان مناسب نیستند و نیاز به فضای بزرگ و پیاده‌روی روزانه دارند. برای کنترل بهتر این سگ‌ها، حتما از قلاده استفاده کنید. از بیماری‌های رایج در این نژاد می‌توان به صرع، دیسپلازی مفصل ران و مشکلات چشمی اشاره کرد.
سوالات مرتبط
نژاد سگ‌های ولگرد ایرانی چیست؟
معمولا سگ‌های ولگرد در ایران، میکس یا ترکیبی از چندین نژاد مختلف هستند. آنها غالبا دارای ویژگی‌های مختلط از نژادهای محلی و گاهی نژادهای وارداتی هستند. این سگ‌ها به دلیل عدم مراقبت و جفت‌گیری غیرقابل کنترل، نژادهای مشخصی ندارند و نمی‌توان به‌طور دقیق یک نژاد خاص و خالص برای آنها تعیین کرد. اکثر سگ‌های ولگرد ایرانی دارای تنوع زیادی در ظاهر، جثه و ویژگی‌های رفتاری هستند؛ که نشان‌دهنده ترکیب نژادی متنوع آنهاست.
وحشی‌ترین نژاد سگ ایرانی کدام است؟
نژادهای سگ ایرانی هرکدام دارای توانایی‌ها و ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود هستند و هیچ نژادی به‌طور کامل وحشی نیست. هر سگی بسته به آموزش، تربیت و محیط زندگی‌اش، می‌تواند رفتارهای مختلفی داشته باشد. معرفی یک نژاد به‌عنوان وحشی‌ترین نژاد ایرانی، صحیح نیست زیرا هر نژاد می‌تواند پتانسیل رفتار وحشیانه را داشته باشد.
اگر به دنبال نژادی با ظاهری خشن و قوی هستید، نژادهای سرابی، قهدریجانی و قفقازی گزینه‌هایی هستند که ممکن است به نظرتان وحشی‌تر بیایند. با این حال، تربیت مناسب و اجتماعی‌سازی برای هر نژاد سگ، ضروری است تا رفتار دوستانه‌تر و بهتری داشته باشند.
