راهنمای قالیشویی: چگونه از فرش هایمان مراقبت کنیم

جارو زدن  فرش  ها

برای تمیزکردن ذرات آشغال از روی فرش باید هفته ای یک بار آن را جارو برقی کنید. مکان هایی که کودکان یا حیوانات خانگی در آن زندگی می کنند باید هر روز جارو شود. فرش هایی که در اتاق های بلااستفاده قرار دارد را می توان یک هفته در میان جارو زد.

گرد و خاک و آشغال

گردو خاک و آشغال فرش به چهار دسته تقسیم می شوند:

• ذرات سطحی – کرک، مو، نخ، تکه های پارچه، کاغذ، ذرات ریز، تکه های چوب و تنباکو.
• ذرات سبک خاک – پودر صورت، خاکستر تنباکو، گرد و خاک موجود در هوا
• ذرات شن – ماسه، سنگریزه و گل

چربی فرش – یک ماده چسبناک که حدود ۵ درصد از وزن کل آلودگی فرش را تشکیل داده و از مواد پلاستیکی استفاده شده، آسفالت و ذرات چرب سوخت آشپزی، تنباکو و گازهای خروجی، ایجاد می شود. ذرات سطحی را می توان با دست یا جاروبرقی تمیز کرد. بهترین شیوه تمیز کردن گرد و خاک سبک  جاروبرقی  است که کرک ها را کاملا جمع می کند.

مشکلات قالیشویی و مراقبت مخصوص  فرش  ها

کرک دادن در فرش های تازه طبیعی است. فیبرهای سست که در حین ساخت فرش باقی مانده اند از فرش جدا می شوند. معمولا در فرش های تازه برخی از فیبرها از سطح فرش بالاتر هستند و بیرون زده اند، آن را نکشید بلکه کافی است سطح بیرون زده را ببرید. زمانی که فرش در معرض نور آفتاب قرار بگیرد کمرنگ می شود. بنابراین فرش ها را در معرض نور آفتاب قرار ندهید. اوزون موجود در اتمسفر رنگ فرش را کمرنگ کرده و باعث تغییر رنگ آن خواهد شد. این تغییر رنگ اغلب در خانه های بدون تهویه دیده می شود که گرما و رطوبت بالا هستند. محصولات رطوبت زای خانه که ممکن است برای یک فصل استفاده شوند می توانند برخی از رنگ های فرش را از بین ببرند. مواد شوینده خانگی که با فرش تماس دارند، می توانند رنگ  فرش  را از بین ببرند، به خصوص در روزهای آفتابی. برای تمیز کردن فرش باید از شوینده های مخصوص لباس های رنگی استفاده کنید. خوابیدن فرش زمانی رخ می دهد که کرک های فرش حال خوابیده یا کج و کوله پیدا می کند. این حالت اغلب در قسمت هایی از فرش دیده می شود که در آنجا بیشتر رفت و آمد می شود. این حالت بیشتر در فرش های مخملی تک رنگ یا مواج دیده می شود.

فرش های فرو رفته را گاهی اوقات می توان با بخار دادن اصلاح کرد. در این نقطه یک پارچه خشک قرار داده و اتوی بخار را در دو سانتی ناحیه نگه دارید. پس از بخار دادن آن نقطه را برس بکشید تا احیا شوند. برای اینکه فرورفتگی فرش را بیشتر احیا کنید می توانید فرایند را چندین بار تکرار کنید. اگر فرش خیس است در این روش دقت کنید. برای جلوگیری از ایجاد این حالت در فرش سعی کنید هرازگاهی جای لوازم خانه را تغییر دهید و یا اینکه در مکانی که لوازم خانه زیاد است فرش های کوچک قرار دهید، برای مثال فرش را در مقابل تلویزیون یا صندلی قرار دهید. گاهی اوقات بر روی فرش لکه های زرد و قهوه ای ایجاد می شود که به دلیل رنگ دادن برخی از الیاف خود فرش است. نم دار شدن یا خیس شدن فرش می تواند اندازه این لکه را بزرگ تر کند. در هنگام شستن فرش و خیس کردن آن از مقدار کافی آب استفاده کنید. با لکه و خیس شدن فرش باید به سرعت آن را تمیز کنید.

در هنگام سوختن قسمت کوچکی از فرش با سیگار یا زغال با یک قیچی تیز الیاف سوخته را کوتاه کنید. سپس با یک ماده شوینده آن قسمت را تمیز کرده، شسته و سپس خشک کنید. برای سوختگی های شدیدتر باید آن قسمت فرش را بریده و رفو کنید. بسته به نوع فرش ممکن است قسمت رفو شده قابل دید یا غیرقابل دید باشد. در صورت رطوبت بالا و نبود جریان هوا فرش کپک می زند. فرش را برس کشیده و سپس محلول ایجاد شده از نصف قاشق چای خوری پودر شوینده ملایم مخلوط شده در کمی آب ولرم را با اسفنج به روی فرش بمالید. بگذارید خشک شود. برای از بین بردن کپک باید با یک فرد متخصص تماس بگیرید. برای جلوگیری از کپک زدن فرش در خانه از دستگاه رطوب زا استفاده کنید، پرده ها را بکشید و پنجره ها را باز کنید تا هوا در اتاق و در لابه لای لوازم خانه جریان داشته باشد.

لکه ایجاد شده از ادرار حیوانات را به سرعت تمیز کنید. در ابتدا محلول ماده شوینده و آب ولرم را روی لکه بمالید، سپس از محلول سرکه سفید و آب ولرم استفاده کنید. رطوبت را تمیز کنید، سپس آن نقطه را با آب تمیز بشویید و بگذارید خشک شود. اگر آن لکه باقی ماند با یک ماده شوینده آن نقطه را مجددا تمیز کنید. سپس دوباره از محلول سرکه استفاده کرده و بگذارید ۱۵ دقیقه روی لکه بماند. ان نقطه را تمیز کرده، بشویید و بگذارید خشک شود. این روش موثر است، مخصوصا درباره لکه هایی که تازه ایجاد شده اند. اگر همچنان لکه باقی ماند باید از یک تمیزکننده متخصص فرش کمک بگیرید تا نقطه یا کل فرش را دوباره رنگ کند.

روش های اصلی نظافت

روش هایی که خودتان انجام می دهید

انتخاب بین استفاده از روش های خانگی یا شوینده های تخصصی به شرایطی که در آن می خواهید به نظافت بپردازید بستگی دارد، شرایطی چون: پاک کردن یک لکه سرسخت و میزان پول، زمان، مهارت ها و امکانات موجود. زمانی که میخواهید از روش های خانگی استفاده کنید باید بدانید که تمام شوینده های معمولی نمی توانند برای تمام پارچه ها و رنگ ها به کار بروند. منظورمان این نیست که محصول یا کالایی که می خواهیم آن را تمیز کنیم نامرغوب یا تمیزنشدنی است یا ماده شوینده موردنظر بی کیفیت است بلکه منظورمان این است که تمام لوازم همانند هم نیستند. برای مثال برخی از شوینده ها می توانند به الیاف رنگی فرش آسیب بزنند و یا اینکه رنگ های مختلف را باهم ترکیب کنند. یک ماده شوینده ممکن است به یک رنگ آسیبی وارد نکرده و به دیگری آسیب برساند. همیشه برچسب ماده شوینده را با دقت بخوانید. طبق دستورالعمل محلول را به کار ببرید و همیشه پیش از استفاده آن را در گوشه ای از کالا، پشت صندلی و یا پشت پارچه به کار ببرید. بسته به اینکه می خواهید از روش تر یا خشک استفاده کنید می توانید روش های مختلف را به کار ببرید.

روش های تر

اسپری هواپخش فوم در دسترس بوده، به سرعت خشک می شود و می تواند برای تمیزکردن سریع لکه های سطحی به کار برود. این اسپری از شامپوی مایع گران تر بوده و ممکن است ذراتی را به جا بگذارد. برای تمیز کردن قالی یک لایه باریک از فوم را اسپری کرده و روی طی اسفنجی تر بمالید. اجازه دهید قالی کاملا خشک شود. سپس روی آن را جاروبرقی کنید تا لکه باقی مانده از بین برود. در روش تمیز کردن با شامپو باید ماده شوینده را با دستگاه قالی شویی، بخارشوی دستی، طی اسفنجی یا برس دستی، روی فرشی که به تازگی جاروبرقی شده مالیده و آن را تمیز کنید. دستگاه قالی شوی ماده شوینده را به خورد الیاف فرش داده و الیاف را تمیز کرده و لکه را از بین می برد. این روش را برای فرش های کرک دار به کار نبرید زیرا کرک های بلند آن در برس گیر می کنند. برای این کار لازم نیست لوازم را از اتاق خارج کنید. برای اینکه لوازم خانه گرد و خاکی یا لکه نشوند یک لایه پلاستیکی یا فویل آلومینیومی زیر و در اطراف پایه ها و کف لوازم قرار دهید تا کفپوش کاملا خشک شود. پس از تمیز کردن هر قسمت فرش، الیاف خیس را در یک جهت برس بکشید. زمانی که فوم کاملا خشک شد، قالی یا فرش را جاروبرقی بکشید تا شامپوی خشک شده و ذرات کثیف روی فرش از بین برود.

جدیدترین روش نظافت خانگی بخارشویی یا شستشو با بخار آب داغ است. برای این شستشو می توانید لوازم را اجاره کرده و یا خریداری کنید. مخلوطی از آب جوش و ماده شوینده مخصوص غیرفومی می تواند الیاف فرش را شستشو دهد. لکه های موجود در بافت الیاف توسط ماده شوینده آزاد شده و به همراه آب کثیف خارج می شود. ذرات باقی مانده از روش های شستشوی دیگر هم خارج خواهند شد. برای از بین بردن لکه های سرسخت می توان از شوینده های pre-spotter استفاده کرد و در عین حال می توان از شوینده های غیرفومی استفاده نمود تا ذرات باقی مانده از مواد شوینده قبلی از بین برود. این روش برای تمیز کردن فرش های کرک دار و انواع دیگر فرش ها ایده آل است.

احتیاط:هرگز فرش را خیس نکنید زیرا پشت آن خیس شده و می تواند لکه های قهوه ای ایجاد کند. اگر فرش بیش از حد خیس شود ممکن است چروک بیفتد. همچنین یک قسمت از فرش را چندین بار از شوینده های قوی نشویید زیرا به فرش آسیب می رساند.

روش پودر خشک

این روش از مواد ریز جذب کننده استفاده می کند که حاوی مواد تمیزکننده خشک و مواد تمیزکننده دیگر است. پودر را روی سطح فرش بپاشید و با یک برس آن را روی الیاف بمالید. این پودر چربی و لکه های فرش را جذب می کند، اما برای لکه های غیرچرب چندان تاثیری ندارد. پس از اینکه خشک شد فرش را جاروبرقی کنید. به سختی می توانید تمام پودر را جاروبرقی کنید به خصوص در فرش های تیره رنگ. این روش برای فرش های تک رنگ که رنگ شان ثابت نیست مناسب می باشد.

روش های حرفه ای

شستشوی حرفه ای می تواند در خانه یا کارخانه  قالیشویی  انجام گیرد. موکت های چسب زده به کف باید در خانه تمیز شوند. شستشوکنندگان حرفه ای ممکن است بتوانند آن ها را رفو کرده، نخ دادگی یا سوراخ های فرش را تعمیر کرده، لکه ها را از بین ببرند و الیاف را مجددا رنگ کنند. انتخاب روش شستشو به نوع الیاف، بافت، میزان چرک بودن فرش و میزان لوازمی که باید جمع آوری شوند بستگی دارد. افراد حرفه ای در زمینه شستشو می توانند این روش های شستشو و نطافت را در خانه به کار ببرند. بخارشویی یا شستشو با بخار آب زمانی استفاده می شود که الیاف را با فشار زیاد در معرض ماده شوینده قرار دهید تا لکه آن از بین برود. طی این روش لکه ها و مواد شوینده خارج می شوند. از یک نوع معتبر استفاده کنید. طی روش شستشو با برس باید ماده شوینده را با برس به خورد فرش دهید. برخی از ماشین های قالی شویی نیز برای از بین بردن لکه و ماده شوینده استفاده می شوند. زمانی که خودتان می خواهید این روش را انجام دهید باید طبق دستورالعمل ماده شوینده عمل کنید تا تمام لکه ها و مواد خارج شوند. در طی روش خشک از مواد جذب کننده استفاده می شود که به روی فرش و الیاف آن پخش شده و ذرات چرب را به خود جذب می کند. طی این روش با دستگاه مخصوص الیاف را شستشو می دهند تا ذرات لک و چربی آن خارج شوند. طی استفاده از اسپری فوم باید آن را روی یک اسفنج پخش کرده و سپس با دست روی الیاف بمالید. سپس با یک اسفنج تمیز باید لک ها را تمیز کنید. کل این فرایند با دست انجام می شود. طی روش خشک از مقدار کمی آب استفاده می شود که آب به آن آغشته شده و سپس تمیز می شود. این روش بسیار کارآمد است. اما بهترین روش شستشوی فرش و قالی این است که آن را به یک فرد متخصص بسپارید. برای این کار بهتر است از یک فرش فروش یا دوستان و همسایگان کمک بگیرید.

لکه های روی فرش

میزان تمیز کردن لکه های روی فرش به نوع الیاف، ماده استفاده شده، میزان آشنایی با جنس الیاف، مدت زمان ایجاد ان لکه و روش به کار برده شده.

تجربه نشان داده که برخی از مواد خاص در بین بردن برخی از لکه ها موثرتر هستند. همچنین باید این لوازم را به همراه داشته باشید:

• لوازم شستشو مانند دستمال، دستمال بهداشتی، دستمال سفره، پارچه های سفیدکننده، حوله حمام
• شامپو فرش یا ماده شوینده سبک
• سرکه سفید
• امونیاک
• لاک پاک کن
• حلال های تمیز کننده خشک مانند کربنات و K2r

به سرعت عمل کنید.

با استفاده از یک روش شستشو از مقدار کافی ماده شوینده استفاده کنید. به آرامی روی لکه را بمالید تا قسمت های دیگر فرش هم کثیف و لکه نشود. برای لکه شوینده مناسب انتخاب کنید. در ابتدا ماده شوینده را برروی یک نقطه غیرقابل دید امتحان کنید. مواد جذب کننده در روش خشک را در یک محیط دارای تهویه استفاده کنید و با دقت ان را به کار ببرید تا به فرش آسیب های بیشتر وارد نشود. مقدار کمی ماده شوینده را به کار ببرید و به آرامی از انتهای لکه شروع کرده و تا مرکز آن پیش بروید تا لکه پخش نشود. رفته رفته رطوبت مایع شوینده را افزایش دهید. هرگز لکه را به شدت نمالید.از آب ریختن بر روی فرش یا خیس کردن آن خودداری کنید.

چند لایه دستمال کاغذی یا پارچه خشک را روی نقطه خیس قرار دهید و آن را فشار دهید تا فرش خشک شود. در برخی موارد استفاده از پنکه یا سشوار می تواند فرایند خشک شدن را تسریع کند، مخصوصا در آب و هوای مرطوب. زمانی که آن نقطه کاملا خشک است الیاف را به آرامی برس بکشید تا الیاف فرش در یک جهت بمانند. سپس فرش را جاروبرقی کنید. اگر درباره از بین بردن یک لکه خاص شک دارید بهتر است با متخصص شرکت قالیشویی مشورت کنید.

عکس:  Annie Spratt on Unsplash