رطوبت و آب
یکی از آسیب رسان ترین مواد در برخورد با فرش های شرقی رطوبت و آب است. گرچه آب برای تمیز کردن فرش های پشمی استفاده می شود، علاوه بر جذب حشرات، قرار گرفتن در معرض آب می تواند الیاف زیر فرش را، چه پشمی باشند چه ابریشمی یا حیوانی، پوسیده می کند. برای اینکه فرش خراب نشده یا کپک نزند باید پس از شستشو در معرض جریان هوا قرار گرفته و کاملا خشک شود. همچنین قرار دادن ظرف خیس روی فرش، ریزش آب از گلدان، قرار دادن فرش در نزدیکی ماشین لباسشویی یا سینک، یا قرار دادن آن در نزدیکی پنجره هنگام ریزش باران، می تواند باعث خراب شدن فرش شود. فرشی که در یک قسمت نم دار قرار بگیرد نیز می تواند رطوبت را جذب کند. همچنین بر روی فرش کپک ایجاد می کند. فرشی که در این نواحی قرار بگیرد پوسیده و تعمیر نمی شود. در این صورت نمی توانید فرش را تا یا جمع کنید زیرا به راحتی پاره می شود. چنین فرشی ممکن است تعمیر نشود مگر اینکه به سرعت از آن مکان خارج شود.
حشرات
یکی از رایج ترین و مخرب ترین عوامل آسیب رسان به فرش های شرقی وجود حشراتی مانند بید یا سوسک چرم خوار است. اگر از وجود چنین حشراتی در خانه با خبر شدید، یا از بیرون آمده اند یا در قسمت هایی مانند کمد و دراور وجود دارند. سوسک چرم خوار کوچک، تیره، قرمز قهوه ای یا سیاه است و از لاروهای پشم خوار یا فیبر خوار نشات می گیرد.
دیدن چنین حشراتی مانند دیدن دود است. بید و سوسک کاری انجام نمی دهند، لاروشان است که کار اصلی را انجام می دهد. آن ها تخم هایشان را روی انواع فیبرهای طبیعی مانند پشم، ابریشم، پر، خز و حتی چرم قرار می دهند. این لاروهای گرسنه خارج شده از تخم، می توانند آسیب رسان باشند، مخصوصا اگر چیزی روی فرش ریخته شود و تمیز نشود، مانند آبمیوه شیرین یا فراورده های لبنی. قسمت های زیر فرش که تاریک هستند و به ندرت جارو می شوند نیز در معرض این حشرات هستند. در این مکان ها آسیب ایجاد شده و به جاهای دیگر سرایت کند. این آسیب اغلب قابل تعمیر است، اما اگر شدید باشد در مقایسه با ارزش فرش ممکن است هزینه بر باشد. برخی از نشانه هایی که باید در نظر بگیرید عبارت است از:
-
حشرات فعال: این حشرات معمولا بیدهای فعال کوچک با رنگ بژ بوده و با سرعت حرکت می کنند.
-
تکه های خورده شده: اگر به لکه های سفید رنگ که رفته رفته عمیق تر شده پی بردید، نشانه بیدخوردگی است. این لارو در الیاف کف متوقف شده، زیرا نمی توانند آن قسمت را بخورند.
-
تار: اگر در اطراف الیاف نقاط ریز تارمانند دیدید، می تواند نشانه لارو باشد.
-
لارو زنده: اگر بر روی فرش لاروهای کوچک سفید دیدید، نشان دهنده وجود لارو بوده که به درمان فوری نیاز دارد، ابتدا با حشره کش و سپس با شستشو.
-
ذرات خشک و سنگی: اگر ذرات ریز خاکستری دیدید، نشانه دیگر وجود لارو روی فرش است، این نشانه وجود لارو پیش از پیله بستن است.
بهترین راه ها برای پیشگیری از آسیب حشرات
برای پیشگیری از نفوذ حشرات و آسیب به فرش، حداقل هفته ای یک بار جاروبرقی بکشید، البته با مکش کم. سپس هر چندماه یک بار فرش را برگردانده و کف آن را تمیز کنید. در هنگام انجام این کار زیر فرش را خوب جارو بزنید تا کاملا تمیز و خشک شود. تا زمان خشک شدن کف فرش را در جای خود نگذارید. برای جاروبرقی کشیدن پشت فرش بهتر است آن را از کناره ها جمع کرده و زیر آن را جارو کنید.
یادتان باشد، استفاده از نفتالین و محصولات مشابه مانند تکه های کریستال، پوست درختان و سدر نمی توانند این مشکل را رفع کنند زیرا تخم یا لارو را از بین نمی برند. امن ترین ماده ای که می تواند در خانه استفاده شود ماده ای است که حاوی پریترین باشد، ماده ای که از گل داوودی گرفته می شود. این ماده برای الیاف پشمی امن بوده اما برای اغلب حشرات مضر است و آن ها را از بین می برد. با این حال همیشه مراقب بوده و پیش از استفاده دستورالعمل استفاده از آن را خوب بخوانید، تا مطمئن شوید برای خانواده و خودتان ایمن است.
نگهداری از حیوانات خانگی
مردم حیوانات شان را دوست دارند. با این حال توله مانند کودک انسان، در ماه های اول همه چیز را دندان می زنند. که گاهی اوقات ممکن است فرش تان باشد. در این شرایط موادی مانند نفتالین می توانند موثر باشند زیرا سگ ها از بوی آن متنفرند. اگر سگ تان فرش را می جود، قرار دادن کمی نفتالین در زیر فرش می تواند مانع آن ها شود.
گربه ها نیز با وجود بامزه و جذاب بودن، به شکل های مختلف به فرش آسیب می رسانند و می توانند به آن چنگ بزنند. این عادت آن ها قبل ترک نیست اما اگر می خواهید فرش سالمی داشته باشید باید این کار آن ها را کنترل کنید. بهتر است با دامپزشک صحبت کنید زیرا ترک چنین عادتی دشوار است.
مشکلات دیگر حیوانات به دلیل آموزش ندادن به آنهاست. ادرار و مدفوع حیوانات می تواند به بافت فرش آسیب برساند، مخصوصا رنگ فرش که سفید شده و قابل اصلاح نیست. پاک نکردن ادرار فرش به مدت زمان طولانی توسط الیاف جذب شده و پاک کردن آن دشوار است. اگر متوجه شدید که حیوان تان روی فرش ادرار کرده، محلول جوش شیرین و سرکه سفید ایجاد کرده و روی فرش خوب بمالید تا خشک شود و مکان آن قابل تشخیص نباشد. در صورت امکان فرش را آویزان کنید تا خوب خشک شود. در غیر این صورت حیوان بارها و بارها در آن نقطه ادرار کرده که مسلما برای سگ مضر است.
اشعه فرابنفش آفتاب
چه کسی نور آفتاب را دوست ندارد؟ اما همانطور که باید مراقب پوست مان باشیم باید مراقب فرش ها هم باشیم. فرش های دستی و آنتیک رنگ های ثابتی دارند که گرچه در برابر نور آفتاب کمرنگ می شوند اما چندان شدید و زیاد نیست. اما فرش های ماشینی بی کیفیت در برابر نور سفید و بی رنگ می شوند. فرش های ماشینی قدیمی نیز در برابر آفتاب آسیب پذیر بوده و کمرنگ می شوند. اگر پنجره هایتان نور مستقیم آفتاب را بر روی فرش می اندازد، می توانید با نصب روکش کاهش امواج فرابنفش یا جایگزین کردن شیشه با پنل های مقاوم در برابر فرابنفش مشکل را حل کنید. راه دیگر استفاده از پرده های ضخیم و نورگیر است که مانع نور مستقیم خورشید می شود.
لکه های رایج
اگر چیزی روی فرش ریخت باید بلافاصله آن را تمیز کنید. صبر نکنید، زیرا لکه ها به الیاف جذب شده و پس از خشک شدن پاک کردن آن ها دشوار می شود. بهترین روش پاک کردن لکه با یک دستمال خشک و تمیز یا حوله است تا کاملا تمیز شود. سپس بگذارید خشک شود.
برای پاک کردن لکه های مضر آب میوه، شراب یا قهوه، می توانید کمی جوش شیرین روی آن ریخته و با یک دستمال خشک یا حوله آن را تمیز کنید. همچنین محلول آب گرم و سرکه سفید هم می تواند روی سطح ریخته شده و تمیز شود. لکه را نمالید، زیرا ممکن است لکه را در فرش و الیاف فرو ببرد. با تمیز شدن و خشک شدن فرش، آن را در معرض هوای آزاد قرار دهید تا خشک شود. همچنین می توانید آن را با پنکه یا سشوار خشک کنید.
اگر لکه دارای روغن باشد (مانند زیتون) باید روی آن آرد ریخته، روی آن پاکت قهوه ای قرار داده و بگذارید حداقل 15 تا 20 دقیقه بماند تا پاکت روغن را جذب کند. سپس با جاروبرقی آرد را تمیز کرده و با یک دستمال خشک و تمیز، لته بزنید. همچنین می توانید کمی مایع ظرفشویی را روی لکه ریخته و خوب تمیز کرده و با آب بشویید. این کار را تا زمانی تکرار کنید که چربی از بین برود. کمی مایع ظرفشویی به همراه سرکه سفید هم می تواند لکه را تمیز کند. اگر حس کردید رنگ فرش روی حوله یا پارچه نشسته باید کار را متوقف کرده و از یک متخصص کمک بگیرید.
اگر آدامس، موم یا رژلب به فرش چسبیده، یک قطعه یخ روی فرش گذاشته و با یک قاشق سعی کنید تکه آدامس یا موم را جدا کنید. سپس با روش های معرفی شده فرش را تمیز کنید. گاهی اوقات هم می توانید از آستون (لاک پاک کن) استفاده کنید، اما حتما اول بر روی یک قسمت امتحان کنید. اگر فرش رنگ داد این کار را متوقف کرده و با یک متخصص تماس بگیرید.
لکه های رنگ و مواد شیمیایی
یکی از بدترین چیزهایی که می تواند به فرش آسیب برساند لکه رنگ است که پاک کردن آن بدون کمک متخصص دشوار است. با یک تکه پلاستیک سعی کنید رنگ را از روی فرش جدا کنید، سپس با یک پارچه تمیز یا دستمال کاغذی خیس لکه را تمیز کنید. اگر رنگ حلال در آب است، کمی جوش شیرین روی آن ریخته و لته بزنید. در صورت نیاز این فرایند را تکرار کنید. از صابون، سفید کننده و محلول های شوینده استفاده نکنید. اگر لکه باقی ماند می توانید با یک قالیشویی تماس بگیرید.
در نهایت باید بگوییم که فرش شما یک دشمن بزرگ دیگر هم دارد. برخی از فرش ها با محلول شیمیایی تمیز می شوند تا رنگ ها خوب نشسته یا کاملا تغییر پیدا کنند. این موارد گرچه با چشم غیرمسلح قابل دید نیستند اما الیاف پشمی را ضعیف کرده و به آن آسیب می رسانند. آسیب شیمیایی به الیاف سرعت آسیب آن را سریع تر می کند. متاسفانه برای این مشکل که اغلب رخ می دهد راه حل مشخصی وجود ندارد و فرش آسیب می بیند. بنابراین باید بدانید فرشی که خریداری کرده اید از کجا آمده است.
