تا چند ماه دیگر، حضور فردی جدید خانواده شما را بزرگتر می‌کند؟ تبریک می‌گوییم! آماده‌سازی خانه برای نوزاد یکی از فعالیت‌های لذت‌بخش برای پدر و مادرها است.
اما در فرآیند آماده‌سازی باید به چه نکاتی توجه کرد؟ از کجا شروع کنیم و دور چه نکاتی خط بکشیم؟ در این راهنما از وبلاگ تخصصی سنجاق، از فضای خواب نوزاد حرف می‌زنیم و چک لیست لوازم ضروری را کامل می‌کنیم. همچنین توصیه‌هایی به تازه مادرها و پدرها داریم که به آن‌ها کمک می‌کند، روزهای اول حضور نوزاد را به آرامی پشت سر بگذارند. قدم به قدم خانه را برای نوزاد آماده کنیم.
آنچه در ادامه می‌خوانیم:
1. اتاق خواب نوزاد با رنگ‌های آرامش‌بخش، رنگ آمیزی کنید
رنگ اتاق خواب، تاثیر زیادی در رشد، آرامش و سلامت روان کودک شما دارد. در 6 ماه اول تولد بینایی نوزاد با رنگ‌های شلوغ و تحریک‌کننده، تحت تاثیر قرار می‌گیرد. پس اگر قصد نقاشی اتاق کودک را دارید پیشنهاد می‌کنیم از جدول زیر کمک بگیرید
| دسته رنگ |
پیشنهاد |
چرا؟ |
| رنگ‌های ملایم و خنثی |
شیری، کرم، بژ و طوسی روشن |
برای آرامش، خواب بهتر، کمتر شدن اضطراب نوزاد |
| رنگ‌های ملایم و طبیعی |
سبز خاکی، آبی آسمونی، زرد روشن |
حس طبیعت، رشد شناختی، افزایش تمرکز |
بیشتر بخوانید: معرفی راه های مقابله با پخش شدن سرما خوردگی در خانه
استفاده از رنگ‌های قرمز، نارنجی جیغ و تیره، باعث تحریک، خستگی ذهنی و اختلال در خواب کودک می‌شود. شما میتوانید در این مرحله از آماده سازی خانه برای نوزاد از ترکیب رنگی دیوار طوسی با اکسسوری‌های سبز و چوب طبیعی کمک بگیرید.
2.لوازم اتاق نوزاد با با رعایت اصول مونته سوری تهیه کنید
رویکرد مونته‌سوری (Montessori) یک روش آموزشی کودک‌محور است که توسط ماریا مونته‌سوری، پزشک و مربی ایتالیایی، در اوایل قرن بیستم پایه‌گذاری شد. این رویکرد بر پایه مشاهده‌های علمی از نحوه یادگیری طبیعی کودکان شکل گرفته است و تأکید اصلی آن بر استقلال، انتخاب آزاد در چارچوب مشخص، یادگیری از طریق تجربه و احترام به رشد فردی کودک است.
از مزیت‌های رویکرد مونته سوری در آماده سازی خانه برای نوزاد می‌توان به رشد مهارت‌های اجتماعی، حرکتی و شناختی، افزایش انگیزه درونی و علاقه به یادگیری، تقویت تمرکز، نظم و خودکنترلی و احترام به تفاوت‌های فردی اشاره کرد. اتاق خواب کودک بر اساس رویکرد مونته‌سوری باید به گونه‌ای طراحی شود که حس استقلال، ایمنی و رشد طبیعی کودک را تسهیل کند. ویژگی‌های اصلی چنین فضایی عبارت‌اند از:
بیشتر بخوانید: روش های پاک سازی موار آلرژی زا از خانه را بیاموزید!
1. دسترسی آسان به وسایل
تمام وسایل، از جمله تخت، قفسه‌ها، اسباب‌بازی‌ها و کتاب‌ها، باید در ارتفاعی متناسب با قد کودک قرار گیرند تا او بتواند بدون کمک بزرگ‌ترها به آن‌ها دسترسی داشته باشد.
2. تخت خواب روی زمین
به‌جای تخت‌های مرتفع یا گهواره، از تخت‌های کف‌چسب یا بدون حفاظ استفاده می‌شود تا کودک بتواند به‌راحتی از آن بالا و پایین برود. این موضوع حس کنترل بر محیط را تقویت می‌کند.
3. چیدمان ساده و منظم
فضا باید خلوت، مرتب و دارای نظم مشخص باشد. وسایل زیاد یا شلوغی محیط موجب کاهش تمرکز و تحریک بیش از حد کودک می‌شود.
4. استفاده از نور طبیعی و رنگ‌های ملایم
نور طبیعی و رنگ‌های آرام (مانند بژ، سفید، خاکی روشن) به آرامش روانی کودک کمک می‌کند و با اصول مونته‌سوری هم‌راستا است.
5. آینه در سطح پایین
قرار دادن آینه‌ای در ارتفاع پایین (مثلاً کنار تشک بازی یا محل لباس‌پوشیدن) باعث افزایش خودآگاهی و رشد مهارت‌های حرکتی می‌شود.
6. قفسه‌های باز و مرتب
قفسه‌ها باید بدون درب باشند تا کودک بتواند اسباب‌بازی یا کتاب مورد نظر را انتخاب کرده، استفاده کند و سپس خودش آن را بازگرداند.
7. فضای فعالیت و بازی
بخشی از اتاق باید برای فعالیت‌های مستقل مانند پازل، نقاشی یا بازی‌های فکری در نظر گرفته شود. بهتر است یک فرش یا تشک نرم نیز برای این فضا استفاده شود.
در رویکرد مونته‌سوری تاکید روی این موضوع است که کودک مال فضاست و نه صرفا مهمانش. پس وسیله‌ها باید در دسترس کودک باشد و نه فقط والدین.
3. فضای اتاق خواب نوزاد را آماده کنید
خواب نوزاد یکی از حساس‌ترین بخش‌های زندگی او است. نوزاد در ماه‌های اول تولد تا روزی 17 ساعت خواب را تجربه می‌کند و خواب ایمن با سلامت روانی و جسمی او رابطه مستقیم دارد. همچنین اتفاق‌های دردناکی مثل سندروم مرگ ناگهانی معمولا در خواب رخ می‌دهند. نگران نباشید. آماده سازی خانه برای نوزاد در بخش اتاق خواب، از هر خطری جلوگیری می‌کند.
چطور فضای اتاق خواب را آماده کنید؟
-
گهواره یا تختی نوزادی مستقلی تهیه کنید. در نظر داشته باشید که مهم‌ترین نکته، استفاده از تشکی صاف و سفت است. چرا؟ چون احتمال خفگی در تشک‌های فرورفته بالاست.
-
از بالش، پتو، عروسک و ضربه‌گیری در ماه‌های اول نوزادی استفاده نکنید. این لوازم می‌توانند جلوی تنفس نوزاد را بگیرند.
-
چراغ خوابی کم‌نور تهیه کنید. نور زیاد مانع خواب باکیفیت نوزاد می‌شود. با نور کم میتوانید بدون مزاحمت، نوزاد را شیر بدهید یا وضعیت سلامتش را بررسی کنید.
-
اگر منطقه محل سکونت شما، حشره زیاد دارد، پشه‌بندی نوزادی سبک تهیه کنید. این پشه بند از جریان هوا جلوگیری می‌کند.
4. وسایل تعویض پوشک را آماده کنید
نوزاد در روزهای اول تولد 8 تا 12 بار به تعویض پوشک نیاز دارد. آماده سازی خانه برای نوزاد در این مرحله اهمیت بالایی دارد. تمیزی محل به سلامت پوست نوزاد کمک کرده و خیال شما را از بابت شست‌وشو راحت می‌کند. برای تعویض پوشک نوزاد میز با محلی برای تعویض با ارتفاع مناسب آماده کنید تا به کمرتان فشار نیاید. کنار میز، سبد یا کشوی منظمی برای پوشک، دستمال مرطوب، کرم سوختگی و لباس تمیز کنار بگذارید. همچنین سطل پوشکی دردار، به شما در کاهش بوی بد و بهداشتی نگه داشتن
5. ایمنی خانه را برای نوزاد تامین کنید
در ماه‌های ابتدایی تولد، نوزاد تحرک چندانی ندارد، اما این وضعیت به سرعت تغییر می‌کند. او به‌تدریج شروع به غلت زدن، خزیدن و سپس راه رفتن می‌کند. از آن‌جایی که کودکان نوپا برای شناخت جهان پیرامون خود از طریق لمس، مزه‌کردن و حرکت استفاده می‌کنند، محیط خانه باید طوری طراحی شود که از آسیب‌های احتمالی پیشگیری شود. تامین فضای ایمن نه تنها از نظر جسمی ضروری است، بلکه به کودک امکان می‌دهد با آرامش بیشتری محیط اطراف خود را کشف کند. اقدامات کلیدی برای افزایش ایمنی خانه عبارت‌اند از:
-
پوشاندن پریزهای برق و محافظت از لبه‌ها:
استفاده از پریزپوش‌های مخصوص کودکان مانع از وارد کردن اشیاء فلزی یا انگشت به داخل پریز می‌شود. همچنین، نصب محافظ‌های نرم بر روی لبه‌ها و گوشه‌های تیز مبلمان و میزها، خطر ضربه و آسیب‌های ناشی از افتادن را کاهش می‌دهد. -
جدا‌سازی مواد خطرناک:
داروها، شوینده‌های شیمیایی، لوازم آرایشی، اشیای نوک‌تیز و اجسام کوچک (که احتمال بلعیدن آن‌ها توسط کودک وجود دارد) باید در کابینت‌های مرتفع یا قفل‌دار نگهداری شوند. ترجیحاً این اشیاء را در فضایی جدا از اتاق کودک و محل بازی او قرار دهید. -
ثابت کردن وسایل سنگین و جلوگیری از واژگونی:
وسایلی مثل تلویزیون، قفسه‌ها یا کتابخانه‌هایی را که احتمال دارد کودک به آن‌ها تکیه دهد یا تلاش کند از آن‌ها بالا برود، باید به دیوار محکم کنید تا از افتادن و ایجاد حادثه جلوگیری کنید. -
پیشگیری از سر خوردن:
فرش‌ها یا موکت‌هایی که به‌راحتی جابه‌جا می‌شوند، می‌توانند موجب زمین‌خوردن کودک شوند. با استفاده از زیراندازهای ضد لغزش یا چسب‌های مخصوص فرش می‌تواند این خطر را کاهش دهید. -
ایمن‌سازی پنجره‌ها و بالکن‌ها:
پنجره‌هایی که در ارتفاع پایین قرار دارند را به قفل کودک یا حفاظ فلزی مجهز کنید. دسترسی کودک به بالکن نیز باید تنها در حضور بزرگسالان و با رعایت کامل ایمنی مجاز باشد. -
درها و راه‌های ارتباطی:
برای جلوگیری از گیر کردن انگشت کودک میان درها، از محافظ‌های مخصوص استفاده کنید. همچنین، نصب قفل‌های کودک بر روی در سرویس بهداشتی، آشپزخانه یا اتاق‌هایی که لازم نیست کودک وارد آن‌ها شود، اقدام مهمی در کاهش خطر است.
6. لباس‌ها و وسایل شخصی نوزاد را آماده کنید
پوست نوزاد تازه متولد شده نازک است. لباس مناسب باعث جلوگیری از حساسیت، سوختگی و خفگی ناگهانی می‌شود. در آماده سازی خانه برای نوزاد، لیستی کامل از لباس‌های نخی و نرم تهیه کنید و چند سایز لباس اضافه بخرید. زیپ، دکمه و پارچه‌های سفت را از لیست حذف کرده و برای شست‌وشوی لباس‌ها از مایع لباس‌شویی مخصوص کودک استفاده کنید.
همچنین لوازم شخصی مثل صابون، شامپو، لیف نرم و دماسنج در خانه داشته باشید.
7. هوای خانه و آرامش آن را داشته باشید
نوزاد با حس‌های قوی اما بدون سیستم دفاعی قوی به دنیا می‌آید. محیط اطرافش باید برای او سالم باشد و آرام. هرروز حداقل چند دقیقه پنجره را باز بگذارید و از استفاده عطر، اسپری، سیگار و شمع معطر در فضای نوزاد بپرهیزید. اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که هوا خشک است، دستگار بخور سرد تهیه کنید و اتاق کودک را ساده، خلوت و منظم نگه دارید تا آرامش او خدشه‌دار نشود.
نکات بهداشتی و نظافت خانه برای نوزاد
نوزادان در ماه‌های ابتدایی زندگی دارای سیستم ایمنی بسیار ضعیفی هستند و نسبت به میکروب‌ها، آلودگی‌ها و مواد حساسیت‌زا واکنش شدیدتری نشان می‌دهند. به همین دلیل رعایت اصول بهداشتی در خانه، به‌ویژه در اتاق نوزاد و اطراف محل خواب، تغذیه و بازی او، اهمیت بالایی دارد. پس برای آماده شدن برای ورود مهمان کوچک و عضو جدید خانواده تان باید خانه را کاملا تمیز و ضدعفونی کنید برای اینکار اگر خودتان وقت و انرژی کافی ندارید می توانید با بررسی قیمت نظافت منزل در سنجاق از بهترین شرکت های نظافت منزل کمک بگیرید تا کارتان پیش رود.
اقداماتی برای حفظ نظافت و بهداشت خانه:
-
نظافت منظم سطوح و زمین: زمین و سطوحی که کودک با آن‌ها تماس دارد باید به‌صورت روزانه با دستمال مرطوب یا مواد ضدعفونی‌کننده ملایم و غیرشیمیایی تمیز کنید. استفاده از بخارشوی یا سرکه رقیق‌شده می‌تواند جایگزین مناسبی برای مواد شوینده قوی باشد.
-
شست‌وشوی مداوم وسایل نوزاد: لباس‌ها، ملحفه‌ها، پتوها و حوله‌های کودک باید با شوینده مخصوص لباس کودک که بدون رایحه، آنزیم و مواد حساسیت‌زا باشد شسته شوند. تعویض منظم آن‌ها (حداقل ۲–۳ بار در هفته) ضروری است.
-
ضدعفونی کردن وسایل پرکاربرد: پستانک، شیشه شیر، اسباب‌بازی‌های دهانی و دیگر وسایلی که مستقیماً وارد دهان کودک می‌شوند راروزانه با آب جوش یا دستگاه‌های استریل‌کننده، ضدعفونی بشویید.
-
تهویه و گردش هوای مناسب: روزانه چند بار پنجره‌ها را باز کنید تا هوای تازه در خانه جریان پیدا کند. از تجمع گردوغبار و قارچ به‌ویژه در گوشه‌ها، پرده‌ها و زیر مبلمان جلوگیری کنید.
-
رعایت بهداشت فردی اطرافیان: افرادی که با نوزاد در تماس هستند، پیش از لمس کودک یا وسایل او باید دست‌های خود را با آب و صابون بشویند. حضور افرادی که علائم بیماری مانند سرماخوردگی دارند در نزدیکی نوزاد را محدود کنید
-
نظافت حیوانات خانگی (در صورت وجود): در صورت نگهداری حیوان خانگی، باید آن‌ها را از فضای خواب و وسایل نوزاد دور نگه دارید و به نظافت و واکسیناسیون دوره‌ای آن‌ها توجه ویژه‌ای داشته باشید.
در نهایت اینکه
آماده سازی خانه برای ورود نوزاد، از انتخاب رنگ اتاق خواب گرفته تا نوع تخت، وسایل ضروری، رعایت اصول آموزشی مانند رویکرد مونته‌سوری و نهایتاً ایمن‌سازی محیط خانه، همگی نقش مهمی در تأمین سلامت، آرامش و رشد طبیعی کودک ایفا می‌کنند. این اقدام‌ها نه‌تنها فضای فیزیکی خانه را برای حضور نوزاد آماده می‌سازد، بلکه به والدین کمک می‌کند با اطمینان خاطر بیشتری این مرحله تازه از زندگی را آغاز کنند. به‌کارگیری توصیه‌های ارائه‌شده در این راهنما، پایه‌ای محکم برای ایجاد محیطی امن، آرام و مناسب برای رشد نوزاد فراهم می‌کند.
